📝 Noktalama İşaretleri
Noktalama işaretleri, yazılarımızı daha anlaşılır ve düzenli hale getirmek için kullandığımız işaretlerdir. Tıpkı trafik işaretleri gibi, onlar da yazı dilinin trafiğini düzenler. Doğru kullanıldıklarında ne demek istediğimizi karşımızdakine tam olarak iletmemizi sağlarlar. 🚦
🎯 Nokta ( . )
- ✅ Cümlenin sonuna konur. "Bugün okula gidiyorum."
- ✅ Kısaltmaların sonuna konur. (Dr. - Prof. - Alb.) Ancak bazı kısaltmalara nokta konmaz. (TDK, TBMM)
- ✅ Sıra gösteren sayılardan sonra konur. 3. (üçüncü), 15. (on beşinci)
- ✅ Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı ayırmak için kullanılır. 29.10.2023
- ✅ Saati gösteren sayılarda saat ve dakikayı ayırmak için konur. Ders 14.30'da başlayacak.
🎯 Virgül ( , )
- ✅ Eş görevli sözcükleri ayırmak için kullanılır. "Kalem, defter, kitap ve silgi aldım." 💡 Burada "ve" bağlacından önce virgül konmaz.
- ✅ Uzun cümlelerde özneden sonra kullanılır. "Annem, biz okuldayken evi temizlemiş."
- ✅ Hitap sözcüklerinden sonra kullanılır. "Sevgili Arkadaşım, mektubunu aldım."
- ✅ Cümle içindeki ara sözleri veya ara cümleleri ayırmak için kullanılır. "Bu evi, geçen yıl aldığımızı hatırlıyorum, çok sevinmiştik."
🎯 Noktalı Virgül ( ; )
- ✅ Birbirine bağlı ama kendi içinde bağımsız cümleleri ayırmak için kullanılır. "Dışarı çıkmak istiyordu; ancak hava çok soğuktu." ❄️
- ✅ Virgülle ayrılmış örnekleri gruplamak için kullanılır. "Pazardan elma, armut; patates, soğan aldık."
🎯 İki Nokta ( : )
- ✅ Açıklama yapmadan veya örnek vermeden önce kullanılır. "İki kişiye ihtiyacım var: Sen ve o."
- ✅ Alıntı cümlelerden önce kullanılır. Öğretmen: "Yarın sınav olacağız." dedi. 📢
- ✅ Kütüphane fişlerinde, matematikte bölme işareti olarak kullanılır. \( 15 : 3 = 5 \)
🎯 Üç Nokta ( … )
- ✅ Tamamlanmamış cümlelerin sonuna konur. "Oraya gitsem de..."
- ✅ Açıklanmak istenmeyen veya söylenmek istenmeyen sözlerin yerine kullanılır. "O... bir daha buraya gelmesin!"
- ✅ Alıntılarda atlanan bölümleri göstermek için kullanılır.
🎯 Soru İşareti ( ? )
- ✅ Soru anlamı taşıyan cümlelerin sonuna konur. "Bu kitabı okudun mu?" 🤔
- ✅ Kesin olmayan, şüphe duyulan bilgilerin yanında parantez içinde (?) kullanılır. Yazar 1515 (?) yılında doğmuş.
🎯 Ünlem İşareti ( ! )
- ✅ Sevinç, korku, şaşırma, acı, kızgınlık gibi duyguları anlatan cümlelerin sonuna konur. "Vay, canına! Oraya saklanmış!" 😲
- ✅ Hitap, seslenme sözlerinden sonra kullanılır. "Ey Türk gençliği!"
🎯 Tırnak İşareti ( “ ” )
- ✅ Başka birinden veya bir yazıdan olduğu gibi aktarılan sözler tırnak içine alınır. Dedem: "Sağlık her şeyden önemlidir" dedi.
- ✅ Vurgulanmak istenen sözcükler tırnak içine alınır. Bu "ödev" yarın bitecek. 📌
🎯 Kısa Çizgi ( - )
- ✅ Satır sonuna sığmayan sözcükleri bölmek için kullanılır. ... okul-
dan...
- ✅ Ara sözleri veya ara cümleleri ayırmak için kullanılır. "Bu konuyu -emin ol- çok iyi biliyorum."
- ✅ Dil bilgisinde ekleri göstermek için kullanılır. "Kitap -lık"
🎯 Uzun Çizgi (—)
- ✅ Yazıda konuşma bölümlerini göstermek için kullanılır. (Konuşma çizgisi de denir.)
— Nereye gidiyorsun?
— Kütüphaneye.
🎯 Kesme İşareti ( ’ )
- ✅ Özel isimlere gelen çekim eklerini ayırmak için kullanılır. "İstanbul’a, Ayşe’nin, Türkçe’nin" 🇹🇷
- ✅ Kısaltmalara ve sayılara gelen ekleri ayırmak için kullanılır. "TDK’nin, 2023’te"
Bu işaretleri doğru kullanmak, yazdıklarımızın daha profesyonel ve anlaşılır olmasını sağlar. Alıştırma yaparak onları kullanmayı öğrenebilirsin. 📚✨
