İstek Kipi Eki (-e/-a)
İstek kipi, bir eylemin yapılmasını isteme, dileme veya arzu etme anlamı taşıyan bir fiil çekimidir. Bu kip, fiillere -e veya -a ekleri getirilerek oluşturulur.
Kullanımı ve Özellikleri
- İstek kipi, genellikle 1. tekil ve çoğul şahıslar (ben, biz) için kullanılır ve kişiye göre çekimlenir.
- Eylemi başkasına emretmez veya gereklilik bildirmez; sadece bir dilek, istek veya öneri ifade eder.
- Kip eki, fiilin ünlü uyumuna göre -e veya -a olur.
Çekim Tablosu
Aşağıda "gelmek" fiilinin istek kipi çekimi örneklenmiştir:
- Ben geleyim
- Sen gelesin
- O gele
- Biz gelelim
- Siz gelesiniz
- Onlar geleler (veya "gelsinler" - bu şekilde daha yaygın kullanılır)
Not: Günlük konuşma dilinde 3. tekil ve çoğul şahıslar (o, onlar) için istek kipi pek kullanılmaz, yerine daha çok "emir kipi" veya "dilek kipi" tercih edilir.
Örnek Cümleler
- Yarın seninle sinemaya gidelim. (Öneri)
- Bu akşam erken yatayım. (Kişisel istek)
- Biraz daha çalışayım. (İstek bildirme)
- Haydi, bu işi beraber bitirelim. (Davet/Öneri)
Önemli Uyarılar
- İstek kipi eki, fiile geldiğinde geniş zaman kipi eki (-r) ile karıştırılmamalıdır. Örneğin; "gelirim" (geniş zaman), "geleyim" (istek kipi).
- Ünlü uyumuna dikkat edilmelidir: gideyim, yazayım, okuyayım, göreyim.
