Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş hikayesinin birinci ağızdan anlatıldığı en önemli eser olan Nutuk, doğrudan Mustafa Kemal Atatürk'e aittir. Atatürk, bu uzun ve kapsamlı konuşmayı, 15-20 Ekim 1927 tarihleri arasında Ankara'da toplanan Cumhuriyet Halk Partisi'nin İkinci Büyük Kongresi'nde bizzat kendisi okumuştur.
Nutuk, sadece bir hatırat değil, aynı zamanda 1919'dan 1927'ye kadar uzanan kritik bir dönemin stratejik, siyasi ve askeri bir analizidir. Atatürk, bu eserde:
Nutuk, geleneksel olarak üç bölümden oluşur:
Eser, tarihi belgeler, telgraflar ve fotoğraflarla desteklenmiş, son derece gerçekçi ve kanıta dayalı bir anlatıma sahiptir.
Eser, yaygın olarak "Nutuk" ismiyle bilinmekle birlikte, orijinal baskılarında ve tarihi kayıtlarda şu isimler de kullanılmıştır:
Nutuk, bir kurucu liderin, milletine ve tarihe verdiği bir hesaptır. Sadece geçmişi anlatmakla kalmaz, aynı zamanda "Ey Türk Gençliği!" hitabıyla başlayan ünlü bölümde olduğu gibi, geleceğe yönelik bir yol haritası ve bir uyarı niteliği taşır. Bu nedenle, Nutuk'un sahibi olan Mustafa Kemal Atatürk, bu eseriyle yalnızca bir tarihî kişilik olarak değil, aynı zamanda bir düşünce ve idealler mirasçısı olarak da karşımıza çıkar.
Bugün Nutuk, Türkiye'nin yakın tarihini anlamak isteyen herkes için temel ve vazgeçilmez bir başvuru kaynağı olma özelliğini korumaktadır.
