Türk tarihinin en önemli siyasi belgelerinden biri olan Nutuk, Mustafa Kemal Atatürk'ün kaleminden çıkmış, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş hikâyesini ve felsefesini anlatan temel eserdir. 15-20 Ekim 1927 tarihlerinde, Cumhuriyet Halk Partisi'nin İkinci Büyük Kongresi'nde, bizzat Atatürk tarafından toplam 36 saat 33 dakika süren tarihi bir konuşma olarak okunmuştur.
Atatürk, Nutuk'u "1919 senesi Mayısının 19'uncu günü Samsun'a çıktım" cümlesiyle başlatır ve 1927 yılına kadar uzanan dönemi üç ana bölümde ele alır:
Eser, sadece bir kronoloji sunmakla kalmaz, aynı zamanda orijinal belgeler, telgraflar ve istatistiklerle desteklenmiş, gelecek nesillere bir yol haritası ve uyarı niteliği taşır.
Nutuk, edebi bir hitabet şaheseri olmasının yanı sıra, keskin bir siyasi savunma ve hesap sorma metnidir. Atatürk, mücadelenin içindeki muhalif görüşlere ve yanlış tutumlara da yer vererek, dönemin koşullarını tüm çıplaklığıyla ortaya koyar. Üslubu; net, kararlı ve milli iradeyi yücelticidir.
Nutuk, sadece geçmişi anlatan bir tarih kitabı değil, aynı zamanda kurucu değerleri, bağımsızlık ruhunu ve milli bilinci aktaran canlı bir mirastır. Türkiye'nin yakın tarihini anlamak, bugünü yorumlamak ve geleceği inşa etmek isteyen herkes için temel bir başvuru kaynağıdır. Atatürk'ün de dediği gibi, bu eserle sunulan gerçekler, "milli şuuru canlı tutmak" için bir rehber niteliğindedir.
