📐 Oran Nedir?
Oran, iki çokluğun birbirine bölünerek karşılaştırılmasıdır. Yani, bir bütünün parçaları arasındaki ilişkiyi veya iki farklı şeyin miktarını kıyaslamak için kullanılır.
Örneğin, bir sınıfta 10 kız ve 15 erkek öğrenci varsa, kızların erkeklere oranı 10/15 veya sadeleştirilmiş haliyle 2/3'tür. Bu, her 3 erkek öğrenciye karşılık 2 kız öğrenci olduğu anlamına gelir.
📝 Oran Gösterimi
- ✍️ Oranlar genellikle kesir şeklinde gösterilir: a/b
- ➕ "a'nın b'ye oranı" şeklinde okunur.
- 📊 Oranlar, aynı birimdeki iki niceliği karşılaştırmalıdır.
⚖️ Orantı Nedir?
Orantı, iki veya daha fazla oranın eşitliğidir. Başka bir deyişle, iki oranın birbirine denk olduğunu ifade eder.
Örneğin, 2/3 = 4/6 bir orantıdır. Çünkü her iki oran da aynı değeri temsil eder.
🧩 Orantı Çeşitleri
- DIRECT Doğru Orantı: İki çokluktan biri artarken diğeri de aynı oranda artıyorsa (veya biri azalırken diğeri de aynı oranda azalıyorsa) doğru orantı vardır. Örneğin, alınan ürün miktarı arttıkça ödenen ücret de artar.
- ➖ Ters Orantı: İki çokluktan biri artarken diğeri aynı oranda azalıyorsa (veya biri azalırken diğeri aynı oranda artıyorsa) ters orantı vardır. Örneğin, bir işi yapan işçi sayısı arttıkça işin bitme süresi azalır.
🔑 Orantı Sabiti
Doğru orantıda, iki çokluğun birbirine oranı sabittir. Bu sabite orantı sabiti denir ve genellikle "k" ile gösterilir.
Örneğin, x ve y doğru orantılı ise, x/y = k (orantı sabiti) olur.
💡 Oran ve Orantı Nerelerde Kullanılır?
Oran ve orantı, günlük hayatta ve birçok bilimsel alanda yaygın olarak kullanılır:
- 🗺️ Harita Ölçekleri: Haritalardaki mesafelerin gerçek mesafelere oranı.
- 🍕 Yemek Tarifleri: Malzemelerin birbirine oranı.
- 🏦 Finans: Faiz oranları, döviz kurları.
- 🧪 Kimya: Kimyasal reaksiyonlardaki madde miktarları.
- 📐 Mühendislik: Tasarımların ölçeklendirilmesi.
Oran ve orantı kavramlarını anlamak, matematiksel problemleri çözmek ve gerçek dünya durumlarını analiz etmek için önemlidir.
