🌍 Osmanlı Gerileme Dönemi (18. Yüzyıl)
Osmanlı Devleti'nin 18. yüzyılı kapsayan bu dönemi, devletin askeri, siyasi ve ekonomik alanlarda toprak kaybettiği ve Avrupa devletleri karşısında geri planda kaldığı bir süreçtir. Bu yüzyıl, denge politikasının ve ıslahat çabalarının öne çıktığı bir dönem olmuştur.
⚔️ Siyasi ve Askeri Gelişmeler
- 🗺️ Karlofça Antlaşması (1699): Osmanlı'nın batıda ilk büyük toprak kaybı. Macaristan ve Transilvanya kaybedildi.
- 🔥 Prut Savaşı (1711): Rusya'ya karşı kazanılan bir zafer, ancak kalıcı bir üstünlük sağlanamadı.
- 🌊 Pasarofça Antlaşması (1718): Mora kaybedildi; "Lale Devri" başladı.
- 💥 Küçük Kaynarca Antlaşması (1774): Kırım'ın bağımsız olması ve Rusya'ya kapitülasyonlar verilmesi.
🛠️ Islahat Hareketleri
Bu dönemde devleti eski gücüne kavuşturmak amacıyla çeşitli alanlarda yenilikler yapılmıştır:
- 📐 Lale Devri (1718-1730): Matbaanın gelişi, itfaiye örgütünün kurulması, çini ve kumaş fabrikalarının açılması.
- 🎯 I. Mahmut Dönemi: Humbaracı Ocağı'nın düzenlenmesi (Kont de Bonneval).
- ⚓ III. Mustafa Dönemi: Denizcilik alanında ıslahatlar; Baron de Tott'un çalışmaları.
- 📜 I. Abdülhamit Dönemi: Sürat Topçuları Ocağı'nın kurulması.
💸 Ekonomik Durum
- 💰 Sürekli savaşlar nedeniyle hazine boşaldı.
- 📉 Tımar sisteminin bozulması tarım gelirlerini olumsuz etkiledi.
- 🔄 Dış ticaret açığı arttı; kapitülasyonlar yaygınlaştı.
🧩 Dış Politika
Osmanlı Devleti, bu yüzyılda genellikle denge politikası izledi. Avrupa devletleri arasındaki çekişmelerden yararlanmaya çalıştı. Ancak, özellikle Rusya ve Avusturya karşısında toprak kayıpları yaşandı.
📌 Önemli Sonuçlar
- ✅ Osmanlı, artık Avrupa'da taarruz değil, savunma durumuna geçti.
- ✅ İlk kez Rusya'nın Ortodokslar üzerinde söz sahibi olması kabul edildi.
- ✅ Batı tarzı ıslahatlar hız kazandı.
- ✅ Merkezi otorite zayıfladı; ayanlar güçlendi.
💡 Bu dönem, Osmanlı Devleti'nin "Duraklama Dönemi"nden sonra gerilemeye başladığı, ancak çöküşün henüz yaşanmadığı bir ara dönem olarak değerlendirilir. Yapılan ıslahatlar, 19. yüzyıldaki daha kapsamlı reformların önünü açmıştır.
