Osmanlı İmparatorluğu'nun Anadolu'daki birleşme ve tek çatı altında toplanma süreci, yüzyıllar boyunca devam etti. Bu süreçte pek çok beylik, fetih, evlilik veya gönüllü olarak Osmanlı idaresine geçti. Peki, bu uzun sürecin fiili olarak son perdesini hangi beylik oluşturdu? Cevap: Ramazanoğulları Beyliği. İşte bu ilginç tarihi kesitin detayları...
Ramazanoğulları, 14. yüzyılın ortalarında, bugünkü Adana ve çevresinde (Çukurova bölgesi) kurulmuş bir Türkmen beyliğidir. Kurucusu, Ramazan Bey'dir. Beylik, Memlük Devleti ile komşu ve çoğu zaman ona bağlı bir vasal olarak varlığını sürdürdü. Coğrafi konumu itibarıyla stratejik bir öneme sahipti ve verimli Çukurova topraklarında hüküm sürdü.
Yavuz Sultan Selim'in 1516-1517'de gerçekleştirdiği Mercidabık ve Ridaniye seferleri, bölgenin kaderini değiştirdi. Bu seferlerle Memlük Devleti yıkıldı ve Osmanlılar, Orta Doğu'ya hakim oldu. Ramazanoğulları Beyliği, bu savaşlarda Osmanlı tarafını destekledi. Bu destek, beyliğin ömrünü uzatan ve Osmanlı idaresine sorunsuz geçişini sağlayan kritik bir hamle oldu.
Beyliğin Osmanlı'ya katılımı, ani bir fetihten ziyade kademeli bir süreç izledi:
Anadolu'da siyasi varlığını sürdüren ve Osmanlı'ya katılan son beylik Ramazanoğulları'dır. Çünkü:
Beylik, bulunduğu bölgede önemli bir kültürel ve mimari iz bıraktı. Adana'daki tarihi Ramazanoğlu Konağı ve Ulu Cami Külliyesi (Ramazanoğlu Hallil Bey ve oğlu Piri Mehmed Paşa tarafından yaptırılmıştır) bu mirasın en güzel örneklerindendir. Bu eserler, beylikten Osmanlı'ya geçiş dönemi mimarisinin nadide örnekleri olarak kabul edilir.
Ramazanoğulları Beyliği, Osmanlı'nın Anadolu'da siyasi birliği tamamlamasının son halkasıdır. Memlüklerin gölgesinde başlayan serüveni, akıllı bir siyasetle Osmanlı himayesinde devam etmiş ve 1608'de tarih sahnesindeki bağımsız varlığını noktalamıştır. Bu nedenle, "Osmanlı'ya katılan son beylik" sıfatını taşımaya hak kazanmıştır.