📌 Pankreas: Karma Bez Nedir?
Pankreas, karın boşluğunda midenin arkasında yer alan, hem sindirim sistemi hem de endokrin sistem ile ilişkili hayati bir organdır. 🎯 Karma bez olarak adlandırılmasının nedeni, hem iç salgı (endokrin) hem de dış salgı (ekzokrin) fonksiyonlarını aynı anda yerine getirmesidir.
🍽️ Dış Salgı (Ekzokrin) Fonksiyonu
Pankreasın bu bölümü, pankreas özsuyu adı verilen sindirim enzimlerini üretir ve bir kanal aracılığıyla doğrudan onikiparmak bağırsağına (duodenum) boşaltır. Bu enzimler, besinlerin (karbonhidrat, protein, yağ) sindirilmesinde görev alır.
- 🟡 Amilaz: Karbonhidratların sindirimi.
- 🔴 Tripsin & Kimotripsin: Proteinlerin sindirimi.
- 🔵 Lipaz: Yağların sindirimi.
💉 İç Salgı (Endokrin) Fonksiyonu
Pankreasın Langerhans adacıkları denilen özel hücre kümeleri, doğrudan kana karışan hormonlar üretir. Bu hormonlar kan şekeri seviyesinin düzenlenmesinden sorumludur.
- 📉 İnsülin: Beta hücrelerinden salgılanır. Kandaki şeker (glikoz) seviyesi yükseldiğinde devreye girerek hücrelerin glikozu almasını ve kullanmasını sağlar, böylece kan şekerini düşürür.
- 📈 Glukagon: Alfa hücrelerinden salgılanır. Kandaki şeker seviyesi düştüğünde devreye girerek karaciğerde depolanan glikojenin glikoza dönüştürülüp kana salınmasını sağlar, böylece kan şekerini yükseltir.
🔬 Özetle Pankreasın Rolü
- ✅ Karma bir bezdir.
- ✅ Sindirim enzimleri salgılayarak ekzokrin görev yapar.
- ✅ İnsülin ve glukagon hormonlarını salgılayarak endokrin görev yapar.
- ✅ Kan şekeri dengesini (homeostazi) sağlamada hayati bir role sahiptir.
💡 Not: İnsülin hormonunun yetersiz salgılanması veya etki gösterememesi durumunda Diyabet (Şeker Hastalığı) ortaya çıkar.
