Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v.), en güzel ahlakın tamamlandığı bir örnek insandı. Onun hayatı, her yönüyle Müslümanlar için bir rehberdir. İşte onun öne çıkan ahlaki özellikleri ve davranışları:
Peygamberimiz, henüz peygamber olmadan önce bile toplumunda "el-Emin" (güvenilir kişi) olarak anılırdı. Düşmanları bile ona emanetlerini teslim ederdi. Hiçbir zaman yalan söylememiş, her zaman doğruyu konuşmuş ve insanların güvenini asla sarsmamıştır.
O, tüm insanlara, hayvanlara ve hatta bitkilere karşı büyük bir şefkat ve merhametle davranırdı. Çocukları sever, onlara selam verir, hasta olanları ziyaret eder, yetimlerin haklarını gözetirdi. Bir hadis-i şerifte şöyle buyurmuştur: "Merhamet etmeyene merhamet olunmaz."
Kendisine en büyük kötülükleri yapan, eziyet eden kişileri bile, onları cezalandırma gücü elindeyken affetmiştir. Mekke'yi fethedip büyük bir güce sahip olduğunda, kendisine yıllarca işkence edenlere, "Size bugün hiçbir şekilde kınama yok. Allah sizi affetsin. O, merhametlilerin en merhametlisidir." demiştir.
Peygamberimiz, bir peygamber ve devlet başkanı olmasına rağmen son derece mütevazı bir hayat yaşamıştır. Kendisi sıradan bir insan gibi ev işlerine yardım eder, arkadaşlarıyla oturup kalkar, fakirlerle birlikte yerde yemek yerdi. Gurur ve kibirden uzak dururdu.
Hayatı boyunca sayısız zorluk, eziyet, alay ve sıkıntıyla karşılaşmış, ancak hiçbir zaman sabrını yitirmemiş ve ümitsizliğe düşmemiştir. İnsanları İslam'a davet ederken karşılaştığı tüm zorluklara sabırla göğüs germiş, Müslümanlara da sabrı tavsiye etmiştir.
Peygamberimiz, insanlar arasında asla ayrım yapmazdı. Zengin-fakir, dost-düşman, Müslüman-gayrimüslim ayrımı gözetmeksizin herkese karşı adil davranırdı. "Kızım Fatıma bile hırsızlık yapsa onun da elini keserim." sözü, onun adalet anlayışının ne kadar yüce olduğunu gösterir.
Eli, daima veren bir el olmuştur. Kendisi ihtiyaç içinde olsa bile, başkalarının ihtiyacını öncelerdi. Hiçbir isteyeni boş çevirmez, elinde ne varsa onu paylaşırdı. İnsanlara en çok faydası dokunanın, Allah katında en sevilen kişi olduğunu söylerdi.
Yüzü her zaman güleçti. Birisiyle konuşurken bütün dikkatini ona verir, asla yüzünü çevirmezdi. İnsanları incitmekten son derece sakınır, kırıcı ve kötü söz söylemezdi. Sözleri her zaman yumuşak, nazik ve kalplere dokunandı.
Peygamberimizin ahlakı, Kur'an-ı Kerim'in yaşanmış halidir. Allah-u Teala, bir ayette onun için "Şüphesiz sen, çok büyük bir ahlak üzeresin." (Kalem Suresi, 4) buyurmuştur. Biz Müslümanların görevi, onun bu güzel davranışlarını öğrenmek ve kendi hayatımızda uygulamaya çalışmaktır.