Protein sentezi, hücrenin hayati fonksiyonlarından biridir ve bu süreçten sorumlu organel ribozom'dur.
Ribozom Nedir?
Ribozomlar, protein sentezinin gerçekleştiği küçük, tanecikli yapılardır. Hücrenin "protein fabrikaları" olarak adlandırılırlar. Hem prokaryot (bakteri gibi çekirdeksiz) hem de ökaryot (hayvan, bitki, mantar gibi çekirdekli) hücrelerde bulunurlar.
Ribozomların Yapısı ve Çeşitleri
- Ribozomlar, rRNA (ribozomal RNA) ve proteinlerden oluşan iki alt birimden meydana gelir.
- Bu alt biriler, protein sentezi başlamadan önce bir araya gelir ve sentez bittikten sonra ayrılabilirler.
- Ribozomlar hücrede iki farklı konumda bulunur:
- Sitozolde Serbest Ribozomlar: Hücre içinde kullanılacak proteinleri sentezler.
- Granüllü Endoplazmik Retikulum (GER) Üzerinde Bulunan Ribozomlar: Hücre dışına salınacak veya zar yapısında kullanılacak proteinleri sentezler.
Protein Sentezi (Translasyon) Nasıl Gerçekleşir?
Ribozom, protein sentezini şu adımlarla gerçekleştirir:
- DNA'dan gelen genetik bilgi, mRNA (mesajcı RNA) olarak ribozoma gelir.
- Ribozom, mRNA'yı okur.
- tRNA (taşıyıcı RNA), mRNA'nın talimatlarına uygun olarak doğru amino asitleri ribozoma getirir.
- Ribozom, bu amino asitleri birbirine bağlayarak polipeptit zincirini (proteini) oluşturur.
Özetle, bir hücrenin yaşamını sürdürebilmesi için gerekli olan tüm proteinler, ribozom adı verilen organellerde sentezlenir.
