📚 Çözünürlük Dengesi ve Çökelti Oluşumu
Bir çözeltide iyonlar buluştuğunda bazen bir katı oluşturarak çökerler. Bu durumun olup olmayacağını anlamak için iyon çarpımı (Qç) ve çözünürlük çarpımı (Kçç) değerlerini karşılaştırırız.
🔍 Qç ve Kçç Nedir?
- ✅ Kçç (Çözünürlük Çarpımı): Doymuş bir çözeltideki iyon derişimlerinin çarpımıdır. Belirli bir sıcaklık için sabit bir değerdir.
- ✅ Qç (İyon Çarpımı): Çözeltinin herhangi bir andaki iyon derişimlerinin çarpımıdır.
🧪 Qç < Kçç Durumu
Eğer iyon çarpımı (Qç), çözünürlük çarpımından (Kçç) küçükse, bu durumu şöyle yorumlarız:
- 🎯 Çökelti Oluşmaz: Çözeltideki iyonlar, çökelti oluşturacak kadar yoğunlaşmamıştır.
- 🎯 Çözelti Doymamıştır: Daha fazla katı madde çözünebilir.
- 🎯 Sistem Dengede Değildir: Sistem, çökelti oluşumu yönünde ilerleyerek dengeye (Qç = Kçç) ulaşmaya çalışır.
📝 Örnek Durum
AgCl (Gümüş Klorür) için Kçç = 1.8 x 10-10 olsun. Eğer bir çözeltideki iyon derişimlerini çarptığımızda Qç = 1.0 x 10-12 bulursak:
Qç (1.0 x 10-12) < Kçç (1.8 x 10-10) olduğu için çökelti oluşmaz ve çözelti doymamıştır.
➡️ Özet Tablo
- ✅ Qç < Kçç: Çökelti oluşmaz. Çözelti doymamıştır.
- ⚖️ Qç = Kçç: Çözelti doymuştur. Dinamik bir denge vardır.
- ⏬ Qç > Kçç: Çökelti oluşur. Çözelti aşırı doymuştur.