avatar
Fen_Liselim
55 puan • 274 soru • 292 cevap
✔️ Cevaplandı • Doğrulandı

Rasyonel Sayılar Nedir? Rasyonel Sayılarda Dört İşlem

Rasyonel sayıların tanımını ve dört işlemi bir arada anlatan bir kaynak arıyorum. Özellikle payda eşitleme ve bölme işleminde ters çevirip çarpma kısmında bazen kafam karışıyor. Bu konuyu basit örneklerle pekiştirmek istiyorum.
WhatsApp'ta Paylaş
1 CEVAPLARI GÖR
✔️ Doğrulandı
0 kişi beğendi.
avatar
Tugba_Oz
45 puan • 297 soru • 289 cevap

Merhaba sevgili matematik severler ve geleceğin dahileri! 🌟 Bugün sizlerle, matematiğin temel taşlarından biri olan ve günlük hayatta sıkça karşılaştığımız bir konuya, yani Rasyonel Sayılara dalış yapacağız. Hazırsanız, defterleriniz ve kalemleriniz hazırsa, dersimiz başlıyor!

📐 Rasyonel Sayılar Nedir?

Gelin önce rasyonel sayı kavramını netleştirelim. Rasyonel sayılar, kesirler dünyasının kapılarını aralayan, tam sayılardan daha geniş bir kümedir. İşte tanımı ve özellikleri:

  • 💡 Tanım: Bir rasyonel sayı, a/b şeklinde yazılabilen her sayıdır. Burada a bir tam sayı, b ise sıfırdan farklı bir tam sayı olmalıdır.
  • 🔢 Gösterim: Rasyonel sayılar kümesi Q harfi ile gösterilir. Bu, Latince "quotient" (bölüm) kelimesinden gelir.
  • 🔍 Örnekler:
    • 🍕 1/2: Bir bütünün yarısı.
    • 💰 3/4: Çeyreklerin üçü.
    • -5/3: Negatif bir kesir.
    • 7: Evet, 7 de bir rasyonel sayıdır, çünkü 7/1 olarak yazılabilir.
    • 0️⃣ 0: 0 da bir rasyonel sayıdır, çünkü 0/1 olarak yazılabilir.
  • 🔗 İlişki: Unutmayın, her tam sayı bir rasyonel sayıdır, ancak her rasyonel sayı bir tam sayı değildir. Örneğin, 1/2 bir rasyonel sayıdır ama bir tam sayı değildir.

➕ Rasyonel Sayılarda Dört İşlem

Şimdi sıra geldi rasyonel sayılarla nasıl işlem yapacağımıza. Dört temel işlemi adım adım inceleyelim:

➕ Toplama İşlemi

Rasyonel sayıları toplarken en önemli kural, paydaların eşit olmasıdır.

  • 🤝 Paydalar Eşitse: Paylar toplanır, ortak payda aynen yazılır.
    • Örnek: 2/5 + 1/5 = (2+1)/5 = 3/5
  • 🔄 Paydalar Farklıysa: Paydalar eşitlenir (genellikle en küçük ortak katları bulunur), sonra paylar toplanır.
    • Örnek: 1/2 + 1/3

      Paydaları eşitleyelim: 2 ve 3'ün EKOK'u 6'dır.

      (1*3)/(2*3) + (1*2)/(3*2) = 3/6 + 2/6 = (3+2)/6 = 5/6

➖ Çıkarma İşlemi

Toplama işlemine benzer şekilde, çıkarma işleminde de paydaların eşit olması esastır.

  • 🤝 Paydalar Eşitse: Paylar çıkarılır, ortak payda aynen yazılır.
    • Örnek: 4/7 - 2/7 = (4-2)/7 = 2/7
  • 🔄 Paydalar Farklıysa: Paydalar eşitlenir, sonra paylar çıkarılır.
    • Örnek: 3/4 - 1/6

      Paydaları eşitleyelim: 4 ve 6'nın EKOK'u 12'dir.

      (3*3)/(4*3) - (1*2)/(6*2) = 9/12 - 2/12 = (9-2)/12 = 7/12

✖️ Çarpma İşlemi

Çarpma işlemi, dört işlem arasında en basit olanıdır diyebiliriz!

  • ➡️ Kural: Paylar kendi arasında, paydalar kendi arasında çarpılır.
    • Örnek: 2/3 * 4/5 = (2*4)/(3*5) = 8/15
  • Simplification Sadeleştirme: Çarpma işleminden önce veya sonra çapraz sadeleştirme yapmak, işleri kolaylaştırabilir.
    • Örnek: 3/4 * 8/9

      3 ile 9 sadeleşir (1'e 3), 4 ile 8 sadeleşir (1'e 2).

      (3/3)/(4/4) * (8/4)/(9/3) = 1/1 * 2/3 = 2/3

➗ Bölme İşlemi

Bölme işlemi, çarpma işleminin bir türevidir aslında!

  • ↩️ Kural: Birinci rasyonel sayı aynen yazılır, ikinci rasyonel sayı ters çevrilir ve çarpma işlemi yapılır. (Hatırlayın: "Birinciyi aynen yaz, ikinciyi ters çevir, çarp!")
    • Örnek: 1/2 ÷ 3/4

      Birinciyi aynen yaz: 1/2

      İkinciyi ters çevir: 4/3

      Çarp: 1/2 * 4/3 = (1*4)/(2*3) = 4/6

      Sadeleştir: 4/6 = 2/3

İşte bu kadar! 🚀 Rasyonel sayılar ve onlarda dört işlem konusu, matematiksel düşünce yapımızın önemli bir parçasıdır. Bu bilgileri iyi kavradığınızda, cebirsel ifadelerden denklemlere kadar pek çok konuda sağlam bir temel atmış olacaksınız.

Unutmayın, matematik pratikle gelişir! Bol bol soru çözerek bu konuyu pekiştirin. Bir sonraki dersimizde görüşmek üzere! 👋

Yorumlar