📈 Sabit Hızlı Hareket: Çıkmış Soru Tipleri ve Çözüm Yöntemleri
Sabit hızlı hareket (düzgün doğrusal hareket), fiziğin temel konularından biridir ve sınavlarda sıkça karşımıza çıkar. Bu hareket türünde cisim, eşit zaman aralıklarında eşit yollar alır.
🎯 Temel Formüller
Sabit hızlı hareketi çözebilmek için bilmemiz gereken temel formül:
\( x = x_0 + v \cdot t \)
- 📍 x: Son konum
- 📍 x₀: Başlangıç konumu
- 📍 v: Hız (sabit)
- 📍 t: Zaman
🚀 Karşılaşılan Soru Tipleri
1. 🧮 Temel Hız-Zaman-Yer Değiştirme Hesapları
Örnek Soru Tipi: "Bir araç 20 m/s sabit hızla 50 saniye boyunca hareket ediyor. Toplam yer değiştirmesi kaç metredir?"
Çözüm: \( x = v \cdot t = 20 \cdot 50 = 1000 \) m
2. ↔️ Karşılıklı Hareket
Örnek Soru Tipi: "Aralarında 300 km mesafe bulunan iki araç, birbirine doğru sabit hızlarla hareket ediyor. Hızları sırasıyla 40 km/sa ve 60 km/sa ise kaç saat sonra karşılaşırlar?"
Çözüm:
- 💡 Bağıl hız: \( 40 + 60 = 100 \) km/sa
- 💡 Karşılaşma süresi: \( t = \frac{300}{100} = 3 \) saat
3. 🏃♂️ Aynı Yönde Hareket (Yakalama Problemi)
Örnek Soru Tipi: "Aynı noktadan aynı anda harekete başlayan iki araçtan biri 30 m/s, diğeri 25 m/s hızla gidiyor. 2 dakika sonra aralarındaki mesafe ne olur?"
Çözüm:
- 💡 Bağıl hız: \( 30 - 25 = 5 \) m/s
- 💡 Zaman: 2 dakika = 120 saniye
- 💡 Mesafe: \( 5 \cdot 120 = 600 \) m
4. 🕒 Zaman Farkı ile Hareket
Örnek Soru Tipi: "İki araç aynı noktadan aynı yöne doğru hareket ediyor. İkinci araç, ilk araçtan 2 saat sonra yola çıkıyor. İlk aracın hızı 50 km/sa, ikinci aracın hızı 80 km/sa ise ikinci araç ilk aracı kaç saat sonra yakalar?"
Çözüm:
- 💡 İlk araç 2 saatte: \( 50 \cdot 2 = 100 \) km yol alır
- 💡 Bağıl hız: \( 80 - 50 = 30 \) km/sa
- 💡 Yakalama süresi: \( t = \frac{100}{30} = \frac{10}{3} \) saat
💡 Çözüm Stratejileri
- ✅ Verilenleri ve isteneni yazın: Soruyu çözmeden önce tüm bilgileri listeleyin
- ✅ Referans noktası belirleyin: Genellikle başlangıç noktası olarak alınır
- ✅ Zamanı ortak alın: Tüm hareketliler için zamanı aynı birimde kullanın
- ✅ Bağıl hız kavramını kullanın: Özellikle karşılaşma ve yakalama problemlerinde
- ✅ Birimlere dikkat edin: km/sa ↔ m/s dönüşümlerini doğru yapın
📝 Pratik İpuçları
- 🔍 Soruda "sabit hız", "düzgün doğrusal hareket" ifadelerini arayın
- 🔍 Grafik sorularında eğim = hız olduğunu unutmayın
- 🔍 Konum-zaman grafiğinde doğrunun eğimi hızı verir
- 🔍 Hız-zaman grafiğinde alan yer değiştirmeyi verir
Bu soru tiplerini ve çözüm yöntemlerini öğrendikten sonra, sabit hızlı hareket sorularını rahatlıkla çözebilirsiniz. 🎓
