📈 Sabit Hızlı Hareket ve Konum-Zaman Grafiği
Bir cisim sabit hızla hareket ediyorsa, bu cismin hareketini anlamak için en kullanışlı araçlardan biri konum-zaman grafiğidir. Bu grafik, cismin zaman içinde nerede olduğunu gösteren görsel bir temsildir.
🎯 Sabit Hızlı Hareket Nedir?
Bir cisim, eşit zaman aralıklarında eşit miktarda yer değiştiriyorsa, o cismin hızı sabittir. Yani hızı zamana bağlı olarak değişmez.
- ✅ Hız değişmez: \( v = \text{sabit} \)
- ✅ İvme sıfırdır: \( a = 0 \)
✏️ Konum-Zaman Grafiği Nasıl Çizilir?
Konum-zaman grafiğinde yatay eksen (x-ekseni) zamanı (t), dikey eksen (y-ekseni) ise konumu (x) temsil eder.
Sabit hızlı bir hareketin konum-zaman grafiği her zaman düz bir çizgidir. Bu çizginin eğimi, cismin hızını verir.
📐 Grafiğin Eğimi ve Hız
Bir doğrunun eğimi, dikeydeki değişimin yataydaki değişime oranıdır. Konum-zaman grafiğinde bu şu anlama gelir:
- ➡️ Eğim = \( \frac{\text{Konumdaki Değişim (Δx)}}{\text{Zamandaki Değişim (Δt)}} \)
- ➡️ Eğim = Hız (\( v \))
Yani, \( v = \frac{Δx}{Δt} \)
📊 Grafik Yorumlama Örnekleri
🎯 Örnek 1: İleri Yönde Sabit Hız
Cisim başlangıç konumundan ileriye doğru sabit hızla hareket ediyor.
- 📌 Grafik: Yukarı doğru eğimli düz bir çizgi.
- 📌 Eğim pozitiftir (\( v > 0 \)).
🎯 Örnek 2: Geri Yönde Sabit Hız
Cisim başlangıç konumuna göre geriye doğru (veya negatif yönde) sabit hızla hareket ediyor.
- 📌 Grafik: Aşağı doğru eğimli düz bir çizgi.
- 📌 Eğim negatiftir (\( v < 0 \)).
🎯 Örnek 3: Durmakta Olan Cisim
Cisim hareketsizdir. Bu da sabit hızlı hareketin özel bir halidir (\( v = 0 \)).
- 📌 Grafik: Zaman eksenine paralel, yatay bir çizgi.
- 📌 Eğim sıfırdır.
💡 Önemli Çıkarımlar
- ✅ Çizgi ne kadar dikse (eğim büyükse), cismin hızı o kadar fazladır.
- ✅ Çizgi ne kadar yataysa (eğim küçükse), cismin hızı o kadar azdır.
- ✅ Grafikteki çizginin altında kalan alanın bir anlamı yoktur. Hız-zaman grafiğinde alan yol ile ilgilidir, konum-zaman grafiğinde değil!
