⚖️ Saklı Pay İhlali Nedir?
Saklı pay, miras bırakanın (muris) yasal mirasçılarından bazılarının (altsoy, anne-baba, eş) kanunen alması gereken miras payının sınırıdır. Muris, mirası üzerinde serbestçe tasarruf edebilirken, bu serbestlik saklı paylı mirasçıların haklarını ihlal edemez. Saklı pay ihlali, murisin yaptığı ölüme bağlı veya sağlar arası tasarruflarla saklı paylı mirasçıların kanunen alması gereken miras payını alamaması durumunda ortaya çıkar.
- 📜 Yasal Mirasçı: Kanun tarafından belirlenen mirasçılardır.
- 🛡️ Saklı Paylı Mirasçı: Altsoy (çocuklar, torunlar), anne-baba ve eştir. Kardeşler saklı paylı mirasçı değildir.
- 💸 Tasarruf Serbestisi: Murisin, malvarlığı üzerinde dilediği gibi tasarruf edebilme yetkisidir. Ancak bu serbesti, saklı paylı mirasçıların haklarını ihlal edemez.
🔍 Saklı Pay Oranları
Saklı pay oranları, mirasçılık sıfatına ve miras bırakanın diğer mirasçılarıyla olan ilişkisine göre değişir.
- 💍 Eşin Saklı Payı:
- Eş, altsoy ile birlikte mirasçı ise, yasal miras payının $ rac{1}{4}$'ü saklı payıdır.
- Eş, anne ve baba ile birlikte mirasçı ise, yasal miras payının $ rac{1}{2}$'si saklı payıdır.
- Eş, tek başına mirasçı ise, yasal miras payının $ rac{3}{4}$'ü saklı payıdır.
- 🌱 Altsoyun (Çocuklar, Torunlar) Saklı Payı: Yasal miras paylarının $ rac{1}{2}$'sidir.
- 👨👩👧👦 Anne ve Babanın Saklı Payı: Her birinin yasal miras payının $ rac{1}{4}$'üdür.
⚖️ Saklı Pay İhlali Halinde İzlenecek Yollar
Saklı payı ihlal edilen mirasçı, bu ihlali gidermek için dava açma hakkına sahiptir. İzlenecek yollar şunlardır:
- 📝 Tespit Davası: Öncelikle saklı payın ihlal edilip edilmediğinin tespiti için dava açılabilir. Bu dava, mirasın açılmasından sonra açılabilir.
- ↩️ Tenkis Davası: Saklı payın ihlal edildiği tespit edildikten sonra, ihlalin giderilmesi için tenkis davası açılır. Tenkis davası ile, murisin yaptığı tasarrufların (örneğin bağışlar, vasiyetler) saklı pay oranına kadar indirilmesi (tenkis edilmesi) talep edilir.
🗓️ Tenkis Davası Açma Süresi
- ⏰ Hak Düşürücü Süre: Tenkis davası açma hakkı, mirasçıların saklı paylarının ihlal edildiğini öğrendikleri tarihten itibaren 1 yıl ve her halde mirasın açılmasından itibaren 10 yıl geçmekle düşer.
- ⏳ Öğrenme Tarihi: İhlali öğrenme tarihi, genellikle mirasın paylaşılması sırasında veya mirasla ilgili belgelerin incelenmesiyle ortaya çıkar.
📜 İlgili Kanun Maddeleri
- 🏛️ Türk Medeni Kanunu Madde 560: Tenkis davası açma hakkı ve süresi düzenlenmiştir.
- 📑 Türk Medeni Kanunu Madde 505-520: Saklı pay hükümleri düzenlenmiştir.
🎯 Tenkis Davasında Dikkat Edilmesi Gerekenler
- 📊 Delillerin Toplanması: Murisin yaptığı tasarrufların (bağışlar, vasiyetler vb.) tespit edilmesi ve değerlerinin belirlenmesi önemlidir. Tapu kayıtları, banka hesap hareketleri, faturalar gibi deliller toplanmalıdır.
- 👨⚖️ Alanında Uzman Avukat Desteği: Miras hukuku konusunda uzman bir avukattan hukuki destek almak, davanın doğru şekilde yürütülmesi ve hak kayıplarının önlenmesi açısından önemlidir.
- 🤝 Sulh Yolu: Dava sürecinde, diğer mirasçılarla sulh (anlaşma) yoluna gidilmesi, hem zaman hem de masraf açısından avantaj sağlayabilir.
