Elektrik devrelerinde bileşenlerin bağlanma şekilleri, devrenin genel davranışını belirleyen en önemli faktörlerden biridir. Bu ders notunda, seri ve paralel bağlı devrelerin temel özelliklerini detaylı bir şekilde inceleyecek ve karşılaştırmasını yapacağız.
Elektrik devrelerinde direnç, kapasitör, bobin gibi bileşenler iki temel şekilde bağlanır:
Seri bağlı devrelerde tüm bileşenlerden aynı akım geçer: \( I_{toplam} = I_1 = I_2 = I_3 \)
Toplam gerilim, her bir bileşen üzerindeki gerilimlerin toplamına eşittir: \( V_{toplam} = V_1 + V_2 + V_3 \)
Seri bağlı dirençlerin toplam değeri: \( R_{toplam} = R_1 + R_2 + R_3 + \cdots + R_n \)
Örnek: 10Ω, 20Ω ve 30Ω'luk üç direnç seri bağlandığında: \( R_{toplam} = 10 + 20 + 30 = 60Ω \)
Paralel bağlı devrelerde tüm bileşenlerin uçlarındaki gerilim aynıdır: \( V_{toplam} = V_1 = V_2 = V_3 \)
Toplam akım, her bir bileşenden geçen akımların toplamına eşittir: \( I_{toplam} = I_1 + I_2 + I_3 \)
Paralel bağlı dirençlerin toplam değeri: \( \frac{1}{R_{toplam}} = \frac{1}{R_1} + \frac{1}{R_2} + \frac{1}{R_3} + \cdots + \frac{1}{R_n} \)
Örnek: 10Ω, 20Ω ve 30Ω'luk üç direnç paralel bağlandığında: \( \frac{1}{R_{toplam}} = \frac{1}{10} + \frac{1}{20} + \frac{1}{30} = \frac{11}{60} \) → \( R_{toplam} = \frac{60}{11} ≈ 5.45Ω \)
| Özellik | Seri Bağlantı | Paralel Bağlantı |
|---|---|---|
| Akım | Tüm bileşenlerde aynı | Bileşenlere göre değişir |
| Gerilim | Bileşenlere göre değişir | Tüm bileşenlerde aynı |
| Toplam Direnç | \( R_{toplam} = R_1 + R_2 + \cdots \) | \( \frac{1}{R_{toplam}} = \frac{1}{R_1} + \frac{1}{R_2} + \cdots \) |
| Arıza Durumu | Tüm devre çalışmaz | Sadece arızalı bileşen etkilenir |
| Uygulama Alanları | Düşük güçlü devreler, ölçüm cihazları | Ev tesisatları, yüksek güçlü sistemler |
Seri Bağlantı Kullanım Alanları:
Paralel Bağlantı Kullanım Alanları:
