🔐 Şifreleme (Kodlama) Soruları Nedir?
Şifreleme soruları, belirli bir kurala göre şifrelenmiş harf, rakam veya kelimelerin çözülmesini gerektiren sayısal mantık problemleridir. 🧩 Bu tür sorularda, verilen kodlama sistemini anlamak ve bu sistemi kullanarak istenen şifreyi çözmek veya oluşturmak esastır.
🎯 Temel Mantık ve Çözüm Adımları
- ✅ Kuralı Bul: Verilen örnek şifrelemeleri dikkatlice inceleyerek harf-rakam veya harf-harf eşleştirmesindeki kuralı bulmaya çalış.
- ✅ Örüntüyü Gör: Şifrelenen kelimelerdeki harflerin sırası, konumu veya matematiksel bir işleme tabi tutulup tutulmadığını kontrol et.
- ✅ Uygula: Bulduğun kuralı, çözmen istenen şifreli ifadeye uygula.
📌 Yaygın Şifreleme Türleri ve Örnekler
1️⃣ Harf Kaydırma (Sezar Şifresi) 🔠
Bu yöntemde her harf, alfabede belirli bir sayıda ileri veya geri kaydırılarak şifrelenir.
Kural: Her harf alfabede 3 harf ileri kaydırılıyor.
- 💡 A → D
- 💡 B → E
- 💡 "ALİ" kelimesi "DOL" olur. (A→D, L→O, İ→L)
2️⃣ Matematiksel İşlem Şifrelemesi ➕➖
Harflere karşılık gelen sıra numaraları (A=1, B=2, ...) üzerinde toplama, çıkarma gibi işlemler yapılır.
Kural: Her harfin sıra numarası 2 ile çarpılıyor.
- 💡 A(1) → 1x2 = 2 → B
- 💡 K(11) → 11x2 = 22. 26 harf olduğu için mod 26 alınır: 22 → V
- 💡 "AK" → "BV" olur.
3️⃣ Yer Değiştirme (Permütasyon) Şifrelemesi 🔄
Harflerin yeri, önceden belirlenmiş bir kurala göre değiştirilir.
Kural: Kelimedeki harfler ters sırada yazılıyor.
🧠 Çözüm Stratejileri
- 📚 Örneklerden Yola Çık: Soruda verilen örnek çözümleri kullan. Genellikle bir veya birden fazla örnek şifreleme verilir. Bunlar anahtarıdır.
- ➡️ Adım Adım İlerle: Kuralı bir harf veya rakam için bulduktan sonra, diğerlerine de aynı kuralın uygulanıp uygulanmadığını kontrol et.
- 🎯 Tahmin Yürütme: Bazen kurallar basit aritmetik işlemler (toplama, çıkarma, çarpma) veya simetrik desenler (ters çevirme, yer değiştirme) olabilir.
⚠️ Dikkat Edilmesi Gerekenler
- ❌ Kuralın sadece verilen örnekler için değil, genel geçer olması gerekir.
- ❌ Alfabenin son harfinden (Z) sonra başa (A) dönülebileceğini unutma. Buna modüler aritmetik denir.
- ❌ Büyük-küçük harf ayrımına ve Türkçe karakterlere (Ç, Ş, Ğ, Ü, Ö, İ) dikkat et.
