Bir üçgende kenar uzunlukları ile bu kenarların karşısındaki açıların sinüsleri arasında sabit bir oran vardır. Bu ilişkiyi ifade eden kurala Sinüs Teoremi denir.
Kenar uzunlukları \(a\), \(b\), \(c\) ve bu kenarların karşılarındaki açıların ölçüleri sırasıyla \(\widehat{A}\), \(\widehat{B}\), \(\widehat{C}\) olan bir ABC üçgeninde Sinüs Teoremi şu şekilde yazılır:
\[ \frac{a}{\sin A} = \frac{b}{\sin B} = \frac{c}{\sin C} = 2R \]
Burada \(R\), üçgenin çevrel çemberinin yarıçapıdır.
Bir üçgende bir kenarın uzunluğunun karesi, diğer iki kenarın kareleri toplamından, bu kenarlar ile aralarındaki açının kosinüsünün çarpımının iki katının çıkarılmasına eşittir. Bu kurala Kosinüs Teoremi (veya Kosinüs Kuralı) denir. Pisagor teoreminin genelleştirilmiş halidir.
Kenar uzunlukları \(a\), \(b\), \(c\) olan bir ABC üçgeninde Kosinüs Teoremi'nin formülleri şunlardır:
Soru 1: Bir ABC üçgeninde |AB| = 8 cm, |AC| = 10 cm ve m(∠A) = 60° dir. Buna göre |BC| kenarının uzunluğu kaç cm'dir?
a) 6√2 b) 2√21 c) 4√3 d) 3√7 e) 2√13
Cevap: b) 2√21
Çözüm: Kosinüs teoremi ile: |BC|² = |AB|² + |AC|² - 2·|AB|·|AC|·cos60° = 64 + 100 - 2·8·10·(1/2) = 164 - 80 = 84 → |BC| = √84 = 2√21
Soru 2: Bir ABC üçgeninde |AB| = 6 cm, |BC| = 8 cm ve |AC| = 10 cm'dir. Buna göre cos(∠B) değeri kaçtır?
a) 1/4 b) 1/2 c) 3/4 d) 2/3 e) 3/5
Cevap: a) 1/4
Çözüm: Kosinüs teoremi ile: |AC|² = |AB|² + |BC|² - 2·|AB|·|BC|·cosB → 100 = 36 + 64 - 2·6·8·cosB → 100 = 100 - 96cosB → cosB = 0 → Bu hatalı. Doğrusu: 100 = 36 + 64 - 96cosB → 100 = 100 - 96cosB → 0 = -96cosB → cosB = 0 (Bu da hatalı). Düzeltme: 100 = 36 + 64 - 96cosB → 100 = 100 - 96cosB → 0 = -96cosB → cosB = 0 (Bu üçgen dik üçgen olurdu). Hesaplama: |AC|² = |AB|² + |BC|² kontrolü: 100 = 36 + 64 → 100 = 100 (Dik üçgen). O halde cosB = |AB|/|BC| = 6/8 = 3/4 olmalı. Cevap: c) 3/4
Soru 3: Bir ABC üçgeninde m(∠A) = 45°, m(∠B) = 60° ve |BC| = 6√2 cm'dir. Buna göre |AC| kenarının uzunluğu kaç cm'dir?
a) 8 b) 6√3 c) 9 d) 4√6 e) 12
Cevap: d) 4√6
Çözüm: Sinüs teoremi ile: |AC|/sinB = |BC|/sinA → |AC|/sin60° = 6√2/sin45° → |AC|/(√3/2) = 6√2/(√2/2) → |AC|·(2/√3) = 6√2·(2/√2) → |AC|·(2/√3) = 12 → |AC| = 12·(√3/2) = 6√3