Merhaba! Bu ders notumuzda, maddenin hallerinden biri olan sıvıların temel ve ayırt edici özelliklerini inceleyeceğiz. Sıvılar, günlük hayatımızda ve doğada karşılaştığımız en yaygın hallerden biridir. Şimdi bu ilginç halin karakteristik özelliklerini maddeler halinde öğrenelim.
Sıvılar, belirli bir hacme sahip olan ancak belirli bir şekli olmayan maddelerdir. Bulundukları kabın şeklini alırlar. Molekülleri katılara göre daha serbest, gazlara göre daha düzenli bir yapıdadır.
Sıvılar sıkıştırılamaz kabul edilir, bu nedenle belirli bir hacimleri vardır. Ancak akışkan oldukları için bulundukları kabın şeklini alırlar.
Sıvıların akmaya karşı gösterdiği iç sürtünmeye viskozite denir. Viskozite, sıvının türüne ve sıcaklığına bağlıdır.
Sıvı yüzeyindeki moleküller, iç kısımdakilere göre daha fazla çekim kuvvetine maruz kalır. Bu, yüzeyin esnek bir zar gibi davranmasına ve mümkün olan en küçük alana çekilmesine neden olur. Böceklerin su üzerinde yürümesi, su damlalarının küresel şekil alması bu özellik sayesindedir.
Dar bir tüp (kılcal boru) sıvıya daldırıldığında, sıvının tüp içinde yükselmesi veya alçalması olayıdır. Bu, adezyon (sıvı-tüp arası çekim) ve kohezyon (sıvı molekülleri arası çekim) kuvvetlerinin bir sonucudur.
Sıvılar, her sıcaklıkta yüzeylerinden buharlaşır. Buharlaşma, sıvının gaz haline geçmesidir. Sıvının buhar basıncının dış basınca eşit olduğu sıcaklığa ise kaynama noktası denir. Kaynama noktası, dış basınca bağlı olarak değişir.
Sıvılar, belirli bir sıcaklıkta (donma noktası) katı hale geçer. Su için bu sıcaklık 0°C'dir. Donma sırasında hacim genellikle azalır, ancak su istisnadır (buzun hacmi daha büyüktür).
Sıvıların özellikleri, onları hem günlük hayatımızda hem de endüstriyel uygulamalarda vazgeçilmez kılar. Suyun taşınması, yağlama, boya yapımı, bitkilerde suyun yükselmesi gibi sayısız olay, bu ders notunda öğrendiğimiz viskozite, yüzey gerilimi ve kılcallık gibi özelliklerle açıklanır. Bu temel özellikleri anlamak, kimya ve fiziğin diğer konularını kavramak için de sağlam bir zemin oluşturur.
