🌿 Sklerenkima (Sert Doku) Nedir?
Bitkilerde destek ve koruma görevi gören, hücre çeperleri oldukça kalınlaşmış bir mekanik dokudur. Bu doku, bitkinin rüzgar, ağırlık, eğilme gibi çeşitli mekanik etkilere karşı dayanıklılık kazanmasını sağlar.
🔬 Sklerenkima Hücrelerinin Özellikleri
- ✅ Hücre çeperleri çok kalındır: Hücre iç boşluğu (lümen) neredeyse yok denecek kadar azdır.
- ✅ Lignin birikimi: Çeperde biriken lignin maddesi, hücreyi hem sertleştirir hem de su geçirgenliğini azaltır.
- ✅ Ölü hücrelerdir: Hücreler olgunlaştığında sitoplazmalarını kaybeder ve ölürler. Asıl görevleri, bu kalın çeperleriyle destek sağlamaktır.
📝 Sklerenkima Hücre Tipleri
Sklerenkima dokusu başlıca iki tip hücreden oluşur:
1. Sklerenkima Lifleri 🧵
- ➡️ İnce, uzun, iğ şeklinde hücrelerdir.
- ➡️ Uç uca eklenerek uzun demetler oluştururlar.
- ➡️ Keten, kenevir, jüt gibi bitkilerin gövdelerinde bulunur ve bu bitkilerin lifleri tekstil endüstrisinde kullanılır.
2. Sklereis (Taş Hücreleri) 🪨
- ➡️ Kısa, geniş, düzensiz şekilli hücrelerdir.
- ➡️ Çeperleri çok kalın ve lamalı (katmanlı) bir yapıdadır.
- ➡️ Armut, ayva gibi meyvelerin etli kısımlarında veya ceviz, fındık, şeftali gibi meyvelerin çekirdek kabuklarında bulunur. Armutta hissettiğimiz "kumlu" yapı, bu taş hücrelerinden kaynaklanır.
🎯 Sklerenkimanın Görevleri
- 📌 Bitkiye mekanik dayanıklılık sağlamak.
- 📌 Bitki organlarının (gövde, yaprak, meyve) şeklinin korunmasına yardımcı olmak.
- 📌 Dış etkenlere ve patojenlere karşı koruma sağlamak.
💡 Hatırlatma: Sklerenkima, bitkilerdeki diğer bir mekanik doku olan kollenkimadan farklıdır. Kollenkima canlı hücrelere sahiptir ve çeperleri ligninleşmemiştir, esneklik sağlar. Sklerenkima ise ölü hücrelerden oluşur ve sertlik sağlar.
