📚 Denetimin Tanımı ve Amacı
- 🎯 Denetim: Bir işletmenin veya organizasyonun finansal tablolarının, operasyonel süreçlerinin veya diğer ilgili bilgilerinin bağımsız bir şekilde incelenmesi ve değerlendirilmesidir.
- 🎯 Amacı: Finansal tabloların doğruluğu ve güvenilirliği hakkında makul güvence sağlamak, hatalı veya hileli işlemleri tespit etmek ve işletmenin etkinliğini ve verimliliğini artırmaktır.
⚖️ Denetim Türleri
- 🔍 Bağımsız (Dış) Denetim: İşletme dışından bağımsız denetçiler tarafından yapılan ve finansal tabloların genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine (GKGMÜ) uygunluğunu değerlendiren denetimdir.
- ⚙️ İç Denetim: İşletme içinde çalışan iç denetçiler tarafından yapılan ve işletmenin risk yönetimi, kontrol ve yönetişim süreçlerinin etkinliğini değerlendiren denetimdir.
- 🏛️ Kamu Denetimi: Kamu kurumları tarafından yapılan ve kamu kaynaklarının kullanımının yasal düzenlemelere uygunluğunu ve etkinliğini değerlendiren denetimdir.
🔑 Temel Denetim Kavramları
- 📊 Önemlilik (Materiality): Finansal tablolardaki bir hata veya eksikliğin, kullanıcıların kararlarını etkileyebilecek büyüklükte olmasıdır. Önemlilik, denetçinin denetim prosedürlerini planlamasında ve sonuçlarını değerlendirmesinde önemli bir rol oynar.
- ⚠️ Risk: Denetçinin finansal tablolarda önemli bir hata veya hile bulunma olasılığıdır. Denetim riski, kontrol riski, içsel risk ve tespit riski olmak üzere çeşitli bileşenlere ayrılır.
- 🛡️ Kanıt (Evidence): Denetçinin görüşünü desteklemek için topladığı bilgilerdir. Kanıt, yeterli ve uygun olmalıdır.
- ✍️ Denetim Görüşü (Audit Opinion): Denetçinin finansal tabloların genel olarak GKGMÜ'ye uygun olup olmadığına dair kanaatini ifade eden rapordur. Olumlu, şartlı, olumsuz veya görüş belirtmekten kaçınma şeklinde olabilir.
📝 Denetim Süreci Aşamaları
- 🗓️ Planlama: Denetimin kapsamını, zamanlamasını ve yöntemlerini belirleme aşamasıdır. Bu aşamada, denetim riski değerlendirilir ve denetim programı oluşturulur.
- 🔎 İç Kontrol Değerlendirmesi: İşletmenin iç kontrol sistemlerinin etkinliğini değerlendirme aşamasıdır. Zayıf iç kontroller, denetim prosedürlerinin kapsamını artırabilir.
- 🧪 Kanıt Toplama: Denetim prosedürlerini uygulayarak finansal tabloları destekleyen kanıtları toplama aşamasıdır. Bu aşamada, inceleme, gözlem, doğrulama, analiz gibi çeşitli teknikler kullanılır.
- 📈 Değerlendirme ve Raporlama: Toplanan kanıtları değerlendirme ve finansal tablolar hakkında bir görüş oluşturma aşamasıdır. Denetim raporu hazırlanır ve işletme yönetimine sunulur.
🎯 Denetimde Etik İlkeler
- 🌟 Bağımsızlık: Denetçinin tarafsız ve objektif olmasıdır. Bağımsızlık, hem görünüşte hem de zihinde sağlanmalıdır.
- 💯 Dürüstlük: Denetçinin dürüst, güvenilir ve etik davranışlar sergilemesidir.
- 💼 Objektiflik: Denetçinin kanıtları tarafsız bir şekilde değerlendirmesi ve önyargılardan kaçınmasıdır.
- 🧮 Mesleki Yeterlilik ve Özen: Denetçinin gerekli bilgi, beceri ve deneyime sahip olması ve denetimi titizlikle yürütmesidir.
- 🔒 Gizlilik: Denetim sırasında elde edilen bilgilerin gizli tutulmasıdır.
✍️ Örnek Denetim Sorusu ve Çözümü
Bir denetçi, bir şirketin stok sayımına katılmıştır. Sayım sırasında, bazı malların hasarlı olduğunu ve değerinin düşmüş olabileceğini gözlemlemiştir. Bu durumda denetçi ne yapmalıdır?
- 🍎 A) Hasarlı malları görmezden gelmelidir.
- 🍏 B) Şirket yönetiminden hasarlı malların değer düşüklüğü karşılığını ayırmasını istemelidir.
- 🍐 C) Sadece sağlıklı malları saymalıdır.
- 🍊 D) Stok sayımını durdurmalıdır.
Çözüm: Doğru cevap B seçeneğidir. Denetçi, gözlemlediği hasarlı malların değer düşüklüğü karşılığının ayrılmasını şirket yönetiminden istemelidir. Bu, finansal tabloların gerçeğe uygun sunumunu sağlamak için önemlidir.
