Sözcükte yapı LGS

Question

Bu konuyu anlamakta biraz zorlanıyorum. Kök, ek ve gövde kavramlarını karıştırıyorum. Özellikle çekim eki ile yapım ekini ayırt etmekte güçlük çekiyorum.

Answer 1

📚 Sözcükte Yapı: Temel Bilgiler

Bir sözcüğün yapısını incelerken onun kök, ek ve gövde gibi unsurlardan oluşup oluşmadığına bakarız. Bu konu LGS'de önemli bir yer tutar. 🎯

🌱 Kök Nedir?

Bir sözcüğün anlamı ve yapısı bakımından parçalanamayan en küçük parçasına kök denir.

• ✅ İsim Kökü: Varlık, kavram, duyu ifade eder. Örn: "ev", "güzel", "hızlı"
• ✅ Fiil Kökü: İş, oluş, hareket ifade eder. Örn: "gel", "oku", "yaz"

🧩 Ek Nedir?

Köklerin sonuna gelerek onlara yeni anlamlar katan veya cümledeki görevlerini belirleyen seslere ek denir.

🔍 Yapım Ekleri

Köklere gelerek yeni sözcükler türeten eklere yapım eki denir.

• 📌 "göz" + "lük" = gözlük
• 📌 "oku" + "l" = okul

🔍 Çekim Ekleri

Sözcüklerin cümle içindeki görevlerini belirleyen, onları diğer sözcüklere bağlayan eklere çekim eki denir.

• 📌 "ev" + "i" (belirtme hali)
• 📌 "kitap" + "lar" (çoğul eki)

🏗️ Sözcüğün Yapısı

🌿 Basit Sözcük

Hiç yapım eki almamış, kök durumundaki sözcüklerdir.

• 💡 Örnekler: "el", "su", "gel", "oku"

🌿 Türemiş Sözcük

Kök veya gövdeye yapım eki getirilerek oluşturulan sözcüklerdir.

• 💡 Örnekler: "ev-li", "göz-lük-çü", "bil-gi"

🌿 Birleşik Sözcük

İki veya daha fazla sözcüğün birleşmesiyle oluşan sözcüklerdir.

• 💡 Örnekler: "hanımeli", "açıkgöz", "biçerdöver"

🎓 LGS İpuçları

• ➡️ Bir sözcükte hem yapım eki hem çekim eki varsa, sözcük önce yapım eki sonra çekim eki alır.
• ➡️ "Evler" sözcüğü basittir çünkü "-ler" çekim ekidir, yapım eki değildir.
• ➡️ "Evli" sözcüğü türemiştir çünkü "-li" yapım ekidir.

💭 Unutma: Bir sözcüğün yapısını belirlerken önce kökü bul, sonra aldığı ekleri incele!