Telmih (Hatırlatma) nedir

Question

Telmih sanatını tam olarak anlayamadım. Bir edebiyat terimi olduğunu biliyorum ama nasıl kullanıldığını karıştırıyorum. Özellikle hangi durumlarda telmih sayılıp hangilerinde sayılmayacağını öğrenmek istiyorum.

Answer 1

🎭 Telmih (Hatırlatma) Sanatı Nedir?

Edebiyatta, bir olayı, kişiyi, kavramı veya durumu açıkça söylemeden, okuyucunun genel kültürüne ve bilgisine dayanarak hatırlatma sanatına telmih denir. Bu sanat, anlatıma derinlik katar ve okuyucu ile yazar arasında ortak bir bağ kurar.

💡 Telmihin Amacı ve Özellikleri

• ✅ Anlatımı daha etkili ve zengin kılmak.
• ✅ Okuyucunun zihninde bilinen bir olayı canlandırmak.
• ✅ Az sözle çok şey ifade etmek.
• ✅ Anlatıma estetik bir değer katmak.

📚 Telmih Çeşitleri ve Örnekler

🗺️ Tarihi Olaylara Telmih

Geçmişte yaşanmış ünlü bir olaya gönderme yapmaktır.

Örnek: "Bir ah çeksem dağı taşı eritir,
Gözüm yaşı değirmeni yürütür."

➡️ Bu dizelerde, Hz. Yakup'un oğlu Yusuf'un hasretiyle ağlayışı ve gözyaşlarının sel olup değirmenleri yürütmesi efsanesine telmih vardır.

📖 Dini ve Kültürel Motiflere Telmih

Kutsal kitaplardan, mitolojiden veya halk hikayelerinden bilinen kişi ve olaylara yapılan göndermelerdir.

Örnek: "Süleyman olup kürkün giyersin."

➡️ Burada, zenginliği ve ihtişamı ile ünlü Hz. Süleyman'a telmih vardır.

👤 Kişilere Telmih

Tarihte veya edebiyatta tanınmış bir kişinin bir özelliğini hatırlatmaktır.

Örnek: "Yoktur ömrümde bir gün ki gamınla olmayayım,
Ey varlığı varlığımın sebebi Ferhat'ım benim."

➡️ Burada, aşk uğruna dağları delen efsanevi kahraman Ferhat'a telmih vardır.

🎯 Telmih Sanatını Nasıl Tanırız?

• 🔍 Cümlede veya dizede, arka planda daha büyük/bilinen bir hikaye olduğunu hissettiğimizde,
• 🔍 Anlatılanın sadece yüzeysel anlamıyla kalmayıp, başka bir şeyi çağrıştırdığını düşündüğümüzde,
• 🔍 Yazarın veya şairin, okuyucunun ortak kültür birikimine seslendiğini anladığımızda telmih sanatı ile karşı karşıyayız demektir.

Sonuç olarak; Telmih, edebi metinleri sıradan bir anlatımdan çıkarıp, okuyucuyu bilgi ve hayal gücüyle sürece dahil eden güçlü bir sanattır. 🎨