❓ Tenkis Davası Nedir?
Tenkis davası, miras bırakanın yasal sınırlamaları aşarak yaptığı bağış veya ölüme bağlı tasarrufların (vasiyetname gibi) yasal mirasçıların haklarını ihlal etmesi durumunda açılan bir davadır. Bu dava ile amaç, miras bırakanın yaptığı bu tasarrufların yasal sınırlar içerisine çekilerek, mirasçıların saklı pay adı verilen kanuni haklarının korunmasıdır.
⚖️ Tenkis Davası Açma Şartları Nelerdir?
- 📜 Saklı Pay İhlali: Miras bırakanın tasarrufları sonucu yasal mirasçıların saklı payları ihlal edilmiş olmalıdır. Saklı pay, mirasçıların kanunen alması gereken en az miras payıdır.
- 📝 Tasarruf Serbestisinin Aşılması: Miras bırakan, tasarruf edebileceği miktarı aşan bir tasarrufta bulunmuş olmalıdır. Yasal olarak, miras bırakanın mal varlığının tamamı üzerinde serbestçe tasarruf etme yetkisi yoktur.
- ⏳ Hak Düşürücü Süre: Tenkis davası açma hakkı, belirli bir süreye tabidir. Bu sürelerin geçirilmesi durumunda dava açma hakkı düşer.
⏰ Tenkis Davası Açma Süresi Ne Kadardır?
Tenkis davası açma süresi, öğrenme tarihine ve olayın niteliğine göre değişiklik göstermektedir:
- 🗓️ Öğrenme Tarihinden İtibaren: Yasal mirasçılar, miras bırakanın saklı paylarını ihlal eden tasarrufunu öğrendikleri tarihten itibaren 1 yıl içinde tenkis davası açabilirler.
- 🗓️ Vefat Tarihinden İtibaren: Her halükarda, miras bırakanın vefatı üzerinden 10 yıl geçtikten sonra tenkis davası açılamaz. Bu süre, hak düşürücü süredir.
🧑⚖️ Tenkis Davasını Kimler Açabilir?
Tenkis davasını açma hakkı, saklı payı ihlal edilen yasal mirasçılara aittir. Bu mirasçılar genellikle şunlardır:
- 👨👩👧👦 Altsoy: Miras bırakanın çocukları ve torunları.
- 🧓 Anne ve Baba: Miras bırakanın anne ve babası.
- 👰 Eş: Miras bırakanın sağ kalan eşi.
📍 Tenkis Davası Nerede Açılır?
Tenkis davası, miras bırakanın son yerleşim yeri mahkemesinde açılır. Bu mahkeme, genellikle Asliye Hukuk Mahkemesi'dir.
💰 Tenkis Davasında İspat Yükümlülüğü Kimdedir?
Tenkis davasında, davacı (yani tenkis talebinde bulunan mirasçı), saklı payının ihlal edildiğini ve miras bırakanın tasarrufunun yasal sınırları aştığını ispatlamakla yükümlüdür.
📜 Tenkis Davasında Hangi Deliller Kullanılabilir?
Tenkis davasında, davanın ispatı için çeşitli deliller kullanılabilir. Bu deliller şunlar olabilir:
- 📃 Miras Bırakanın Vasiyetnamesi: Eğer varsa, miras bırakanın vasiyetnamesi.
- 🏦 Banka Kayıtları: Miras bırakanın banka hesap hareketleri, bağışları gösteren belgeler.
- 📜 Tapu Kayıtları: Miras bırakanın taşınmaz mal varlığına ilişkin tapu kayıtları.
- 🧾 Diğer Belgeler: Miras bırakanın yaptığı diğer tasarrufları gösteren her türlü belge.
- 🗣️ Tanık Beyanları: Olayları bilen tanıkların ifadeleri.
- 👨💼 Bilirkişi Raporu: Gerekli durumlarda, mahkeme tarafından atanan bilirkişinin hazırlayacağı rapor.
🔢 Saklı Pay Nasıl Hesaplanır?
Saklı pay, mirasçıların kanunen alması gereken en az miras payıdır. Saklı pay oranları, mirasçıların kim olduğuna göre değişir:
- 👨👩👧👦 Altsoy: Yasal miras payının 1/2'si.
- 🧓 Anne ve Baba: Yasal miras payının 1/4'ü.
- 👰 Eş: Miras bırakanın diğer mirasçıları ile birlikte mirasçı olması durumuna göre değişir. Örneğin, altsoy ile birlikte mirasçı ise yasal miras payının tamamı veya 1/2'si, anne ve baba ile birlikte mirasçı ise yasal miras payının 3/4'ü saklı payıdır.
📝 Örnek Saklı Pay Hesaplaması
Miras bırakanın eşi ve bir çocuğu olduğunu varsayalım. Miras bırakanın mal varlığı 400.000 TL olsun. Bu durumda:
- Eşin yasal miras payı: 1/2 = 200.000 TL
- Çocuğun yasal miras payı: 1/2 = 200.000 TL
Saklı pay oranları:
- Eşin saklı payı: 200.000 TL (Yasal miras payının tamamı)
- Çocuğun saklı payı: 200.000 TL * 1/2 = 100.000 TL
Bu örnekte, miras bırakanın eşine 200.000 TL'den, çocuğuna ise 100.000 TL'den daha az miras bırakması durumunda tenkis davası açılabilir.
📉 Tenkis Davasının Sonuçları Nelerdir?
Tenkis davasının kabul edilmesi halinde, miras bırakanın yaptığı tasarruflar (bağışlar, vasiyetnameler) saklı payları ihlal ettiği oranda iptal edilir. Bu durumda, mirasın yeniden paylaştırılması gerekir.
⚠️ Tenkis Davası Açarken Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
- 🕰️ Süreye Dikkat: Tenkis davası açma süresini kaçırmamak önemlidir.
- 👨⚖️ Doğru Mahkeme: Davanın doğru mahkemede açılması gerekir.
- 📃 Deliller: Davayı ispatlayacak yeterli delilin toplanması önemlidir.
- 🤝 Uzman Desteği: Bir avukattan hukuki yardım almak, davanın doğru şekilde yürütülmesine yardımcı olabilir.
