🧪 Tepkime Türleri 10. Sınıf Soruları ve Çözümleri
Merhaba! Bu bölümde, Kimya dersinin önemli konularından biri olan tepkime türleri ile ilgili çeşitli sorular çözeceğiz. Soruları adım adım inceleyerek konuyu daha iyi pekiştirmene yardımcı olacağız. 🎯
📝 Soru 1: Ayrışma Tepkimesi
Soru: Aşağıdaki tepkimelerden hangisi bir ayrışma (analiz) tepkimesidir?
- a) \( 2H_2 + O_2 \rightarrow 2H_2O \)
- b) \( CaCO_3 \rightarrow CaO + CO_2 \)
- c) \( Zn + 2HCl \rightarrow ZnCl_2 + H_2 \)
- d) \( NaOH + HCl \rightarrow NaCl + H_2O \)
Çözüm: 💡 Ayrışma tepkimelerinde, bir bileşik kendini oluşturan daha basit maddelere ayrılır. Seçeneklere baktığımızda:
- a) Sentez (birleşme) tepkimesi
- ✅ b) Ayrışma tepkimesi - \( CaCO_3 \) bileşiği, \( CaO \) ve \( CO_2 \)'ye ayrışmıştır.
- c) Yer değiştirme tepkimesi
- d) Nötralleşme tepkimesi
Cevap: b
📝 Soru 2: Yanma Tepkimesi
Soru: \( CH_4 + 2O_2 \rightarrow CO_2 + 2H_2O \) tepkimesi için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
- a) Sentez tepkimesidir.
- b) Yanma tepkimesidir.
- c) Ayrışma tepkimesidir.
- d) Nötralleşme tepkimesidir.
Çözüm: 🔥 Bir bileşiğin oksijen gazı (\( O_2 \)) ile tepkimeye girerek genellikle karbondioksit (\( CO_2 \)) ve su (\( H_2O \)) oluşturmasına yanma tepkimesi denir. Verilen tepkimede metan gazı (\( CH_4 \)) oksijenle yakılarak bu ürünleri oluşturmuştur.
Cevap: b
📝 Soru 3: Yer Değiştirme Tepkimesi
Soru: "Bakır metali, gümüş nitrat çözeltisine atıldığında, bakır nitrat çözeltisi ve gümüş metali oluşur." Bu olayı ifade eden denklem aşağıdakilerden hangisidir?
- a) \( Cu + AgNO_3 \rightarrow CuNO_3 + Ag \)
- b) \( Cu + 2AgNO_3 \rightarrow Cu(NO_3)_2 + 2Ag \)
- c) \( 2Cu + AgNO_3 \rightarrow 2CuNO_3 + Ag \)
- d) \( Cu + Ag_2NO_3 \rightarrow CuNO_3 + 2Ag \)
Çözüm: ➡️ Bu bir tek yer değiştirme tepkimesidir. Daha aktif olan bakır (Cu), gümüş nitrat (\( AgNO_3 \)) içindeki daha az aktif gümüşü (Ag) yerinden çıkarır. Bakırın yükü +2, gümüşün yükü +1'dir. Bu nedenle denklemi denkleştirmek gerekir:
- ✅ b) \( Cu + 2AgNO_3 \rightarrow Cu(NO_3)_2 + 2Ag \) doğru denklemdir.
- Diğer seçeneklerde formüller yanlış yazılmış veya denklem denkleştirilmemiştir.
Cevap: b
📝 Soru 4: Nötralleşme Tepkimesi
Soru: Aşağıdaki tepkimelerden hangisi bir asit ile bir bazın tepkimesi sonucu tuz ve su oluşturur?
- a) \( 2Na + Cl_2 \rightarrow 2NaCl \)
- b) \( H_2SO_4 + 2KOH \rightarrow K_2SO_4 + 2H_2O \)
- c) \( 2Al + 3CuCl_2 \rightarrow 2AlCl_3 + 3Cu \)
- d) \( NH_4NO_3 \rightarrow N_2O + 2H_2O \)
Çözüm: ⚗️ Bir asit ile bir bazın tepkimeye girerek tuz ve su oluşturmasına nötralleşme tepkimesi denir.
- a) Sentez tepkimesi
- ✅ b) Nötralleşme tepkimesi - \( H_2SO_4 \) (asit) ve \( KOH \) (baz) tepkimeye girmiştir.
- c) Yer değiştirme tepkimesi
- d) Ayrışma tepkimesi
Cevap: b
📚 Özet ve İpuçları
- ✅ Sentez (Birleşme): İki veya daha fazla madde birleşerek tek bir ürün oluşturur. (A + B → AB)
- ✅ Ayrışma (Analiz): Bir bileşik kendini oluşturan daha basit maddelere ayrılır. (AB → A + B)
- ✅ Yer Değiştirme: Bir element, bir bileşikteki başka bir elementin yerini alır. (A + BC → AC + B)
- ✅ İyon Değişimi (Çift Yer Değiştirme): İki bileşik arasında iyon alışverişi olur, genellikle çökelek, su veya gaz oluşur. (AB + CD → AD + CB)
- 🔥 Yanma: Bir maddenin oksijenle hızlı tepkimesi sonucu ısı açığa çıkar.
- ⚗️ Nötralleşme: Bir asit ile bir bazın tepkimesi sonucu tuz ve su oluşur.
Bol bol soru çözerek ve denklem yazarak bu tepkime türlerini kolayca ayırt edebilirsin! 🚀
