Osmanlı İmparatorluğu'nun askeri ve idari sisteminde önemli bir yere sahip olan tımarlı sipahiler, hem savaş zamanında ordunun bel kemiğini oluşturan atlı birlikler hem de barış zamanında tarım ekonomisinin ve taşra yönetiminin temel unsurlarıydı.
Tımarlı sipahi, Osmanlı Devleti'nde dirlik sistemi içinde görev yapan atlı askerlere verilen isimdir. "Tımar" kelimesi, bu askerlere hizmetleri karşılığında verilen toprak parçasını ifade eder.
Tımarlı sipahiler maaş almazlardı. Bunun yerine, devlet onlara belirli gelir getiren topraklar (dirlik) verirdi. Bu toprakların gelirleri şu şekilde sınıflandırılırdı:
Her tımarlı sipahi, gelirine göre belirli sayıda atlı asker (cebelü) beslemek ve donatmakla yükümlüydü. Örneğin, 3.000 akçelik tımar geliri olan bir sipahi bir cebelü, 20.000 akçelik geliri olan ise beş cebelü beslemek zorundaydı.
Tımarlı sipahi sistemi, Osmanlı Devleti'nin kuruluş döneminden itibaren gelişmiş ve en parlak dönemini 16. yüzyılda yaşamıştır. Bu sistem sayesinde:
17. yüzyıldan itibaren tımarlı sipahi sistemi zayıflamaya başladı. Bunun başlıca nedenleri:
Tımarlı sipahi sistemi resmi olarak 1839 Tanzimat Fermanı ile kaldırılmış, ancak fiilen çok daha önce işlevini yitirmişti.
Günümüzde tımarlı sipahiler, Osmanlı tarihinin önemli bir parçası olarak hem tarih kitaplarında hem de popüler kültürde (diziler, filmler, romanlar) yer almaya devam etmektedir. Osmanlı'nın altı asır boyunca ayakta kalmasını sağlayan etkili sistemlerden biri olarak tarihteki yerini korumaktadır.
