Masif araziler, jeolojik tarihin derinliklerinden gelen, genellikle sert, dayanıklı ve büyük ölçekli kaya kütlelerinden oluşan bölgelerdir. Türkiye, Alp-Himalaya dağ oluşum kuşağı üzerinde yer alması sayesinde oldukça karmaşık ve zengin bir jeolojik yapıya sahiptir. Bu yapının en önemli unsurlarından biri de ülkemizdeki masif arazilerdir.
Masif terimi, jeolojide geniş alanlar kaplayan, kıvrılma ve metamorfizma (başkalaşım) geçirmiş, genellikle eski ve sert kayaçlardan (gnays, mikaşist, mermer, granit gibi) oluşan kabarık kütleleri ifade eder. Bu araziler, tektonik hareketlere karşı yüksek direnç gösterir ve sıklıkla dağların omurgasını oluşturur.
Batı Anadolu'nun jeolojik kimliğini şekillendiren Menderes Masifi, Türkiye'nin en büyük ve en önemli masifidir. İzmir, Aydın, Denizli ve Muğla illerini kapsayan geniş bir alana yayılır. Başlıca gnays, mikaşist ve mermerlerden oluşan bu masif, zengin mermer yatakları ve jeotermal kaynakları ile ekonomik açıdan da büyük öneme sahiptir.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde yer alan Bitlis Masifi, Türkiye'nin en eski kayaçlarını (Prekambriyen döneme ait) barındırır. Van Gölü'nden Suriye sınırına kadar uzanan bu masif, ofiyolitik kayalar ve metamorfik kayaçlardan oluşur. Bölgenin engebeli yapısının ve zengin mineral çeşitliliğinin temel kaynağıdır.
İç Anadolu'nun kalbinde yer alan Kırşehir Masifi, Kırşehir, Nevşehir, Kırıkkale ve Yozgat çevresinde bulunur. Granit, gnays ve şistlerden oluşan bu masif, özellikle granit ocakçılığı ve mermercilik için önemli bir kaynak teşkil eder. Kapadokya'nın peri bacalarını oluşturan volkanik malzemenin altındaki temel kayayı da bu masif oluşturur.
Marmara Bölgesi'nin en yüksek dağı olan Uludağ, aynı zamanda bir masif özelliği taşır. Granit ve mikaşist gibi metamorfik kayaçlardan oluşan bu masif, Bursa'nın hem doğal güzelliği hem de maden (özellikle volfram) potansiyeli açısından değerli bir hazinesidir.
Orta Toroslar'ın kuzeyinde yer alan Niğde Masifi, yüksek dereceli metamorfizma geçirmiş kayaçlarıyla dikkat çeker. Gnays, amfbolit ve mermerler yaygındır. Bölge, mermer ve inşaat malzemesi üretimi için önemli bir merkezdir.
Sonuç olarak, Türkiye'deki masif araziler sadece etkileyici dağ manzaraları değil, aynı zamanda ülkemizin yer altı zenginliklerinin, enerji potansiyelinin ve jeolojik çeşitliliğinin temel taşlarıdır. Bu kadim kaya kütleleri, hem ekonomimiz hem de doğal mirasımız açısından paha biçilmez bir değere sahiptir.
