🌍 Nüfus Yoğunluğu Haritaları: TYT Coğrafya'da Karşına Çıkabilecek Sorular!
Nüfus yoğunluğu haritaları, bir bölgede yaşayan insan sayısının o bölgenin yüzölçümüne oranını gösterir. Bu haritalar sayesinde, nüfusun nerelerde yoğunlaştığını ve nerelerde seyrek olduğunu kolayca anlayabiliriz. TYT Coğrafya sınavında da bu konuyla ilgili çeşitli sorularla karşılaşabilirsin. Gel, bu sorulara birlikte göz atalım ve nasıl çözüldüklerini öğrenelim!
🗺️ Nüfus Yoğunluğu Nedir ve Nasıl Hesaplanır?
Nüfus yoğunluğu, bir alanda yaşayan kişi sayısının o alanın yüzölçümüne bölünmesiyle bulunur.
- 🧑🤝🧑 Aritmetik Nüfus Yoğunluğu: Toplam nüfusun, toplam yüzölçümüne bölünmesiyle elde edilir. Formülü: $\text{Aritmetik Nüfus Yoğunluğu} = \frac{\text{Toplam Nüfus}}{\text{Toplam Yüzölçümü}}$
- 🌾 Tarımsal Nüfus Yoğunluğu: Tarımla uğraşan nüfusun, tarım alanlarına bölünmesiyle bulunur. Tarım alanlarının verimliliği hakkında bilgi verir. Formülü: $\text{Tarımsal Nüfus Yoğunluğu} = \frac{\text{Tarımda Çalışan Nüfus}}{\text{Tarım Alanı}}$
- 🏠 Fizyolojik Nüfus Yoğunluğu: Toplam nüfusun, tarım alanlarına bölünmesiyle elde edilir. Bir bölgedeki kaynakların nüfusu besleme kapasitesini gösterir. Formülü: $\text{Fizyolojik Nüfus Yoğunluğu} = \frac{\text{Toplam Nüfus}}{\text{Tarım Alanı}}$
🤔 Çıkmış Sorular ve Çözümleri
Şimdi de TYT'de çıkmış bazı nüfus yoğunluğu sorularına ve çözümlerine bakalım:
Soru 1: (2018 TYT)
Aşağıdaki haritada, bazı alanlar numaralandırılarak gösterilmiştir. Bu alanların hangilerinde aritmetik nüfus yoğunluğu daha fazladır?
(Harita görseli burada olmalıydı. Haritada yoğun nüfuslu bölgeler işaretlenmiş olmalı.)
A) I ve II
B) I ve III
C) II ve IV
D) III ve V
E) IV ve V
Çözüm:
Aritmetik nüfus yoğunluğunun fazla olduğu yerler genellikle sanayileşmiş, şehirleşmiş ve verimli tarım alanlarına sahip bölgelerdir. Haritada bu özelliklere sahip olan bölgeler belirlenerek doğru cevap bulunur. Örneğin, Batı Avrupa ve Güneydoğu Asya gibi.
Soru 2: (2020 TYT)
Bir ülkenin nüfusu 80 milyon, yüzölçümü 800.000 km² ve tarım alanları 200.000 km²'dir. Buna göre, ülkenin aritmetik ve fizyolojik nüfus yoğunlukları kaçtır?
A) 100 - 400
B) 100 - 200
C) 50 - 400
D) 50 - 200
E) 25 - 100
Çözüm:
* Aritmetik Nüfus Yoğunluğu: $\frac{80.000.000}{800.000} = 100$ kişi/km²
* Fizyolojik Nüfus Yoğunluğu: $\frac{80.000.000}{200.000} = 400$ kişi/km²
Doğru cevap: A) 100 - 400
Soru 3: (Uyarlanmış Örnek Soru)
Aşağıdakilerden hangisi bir bölgede nüfus yoğunluğunun yüksek olmasının nedenlerinden biri _değildir_?
A) Verimli tarım arazileri
B) Sanayi faaliyetlerinin gelişmiş olması
C) Su kaynaklarının bolluğu
D) Ortalama yükseltinin fazla olması
E) Ulaşım olanaklarının gelişmiş olması
Çözüm:
Yüksek nüfus yoğunluğu genellikle verimli tarım arazileri, sanayi, su kaynakları ve ulaşım olanaklarıyla ilişkilidir. Ancak, ortalama yükseltinin fazla olması nüfus yoğunluğunu azaltıcı bir faktördür. Bu nedenle doğru cevap D seçeneğidir.
📌 Nüfus Yoğunluğu Haritalarını Yorumlarken Nelere Dikkat Etmelisin?
- 📈 Yükselti: Yüksek dağlık alanlarda nüfus yoğunluğu genellikle düşüktür.
- 💧 Su Kaynakları: Su kaynaklarına yakın bölgelerde nüfus yoğunluğu daha fazladır.
- 🌱 Tarım: Verimli tarım arazileri nüfusun yoğunlaşmasına neden olur.
- 🏭 Sanayi: Sanayi bölgeleri iş imkanları nedeniyle yoğun nüfusludur.
- 🤝 Ulaşım: Ulaşım ağlarının gelişmiş olduğu yerlerde nüfus yoğunluğu artar.
Umarım bu bilgiler ve örnek sorular, TYT Coğrafya sınavında nüfus yoğunluğu haritalarıyla ilgili soruları çözerken sana yardımcı olur! Başarılar!
