Üslü sayılarda parantez içindeki ifadelerin nasıl açılacağını anlamak için üslü ifade kurallarını ve dağılma özelliğini bilmek gerekir. İşte adım adım açıklama:
Eğer parantez içinde tek bir terim varsa, üs dışarı doğrudan uygulanır:
Örnek: \((2x)^3 = 2^3 \cdot x^3 = 8x^3\)
Parantez içinde iki terim varsa, binom açılımı veya dağılma özelliği kullanılır:
Örnek: \((x + 1)^2 = x^2 + 2x + 1\)
Üs negatifse, ifade ters çevrilir:
Örnek: \((2)^{-3} = \frac{1}{2^3} = \frac{1}{8}\)
İç içe parantezlerde işlem sırasına dikkat edilir:
Örnek: \(\left[(3)^2\right]^4 = 3^{2 \cdot 4} = 3^8\)
Uyarı: \((a + b)^n \neq a^n + b^n\) (Yanlış kullanım!). Bu kural sadece çarpım veya bölüm durumunda geçerlidir.
Soru 1: \( \left(2^3\right)^4 \) ifadesinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir?
a) \( 2^7 \)
b) \( 2^{12} \)
c) \( 8^4 \)
d) \( 4^6 \)
e) \( 6^4 \)
Cevap: b) \( 2^{12} \)
Çözüm: Parantezli üslü ifadelerde üsler çarpılır: \( \left(a^m\right)^n = a^{m \cdot n} \). Bu durumda \( 3 \times 4 = 12 \) olur.
Soru 2: \( \left(\frac{1}{5}\right)^{-2} \) ifadesinin değeri kaçtır?
a) 25
b) -25
c) \( \frac{1}{25} \)
d) -\( \frac{1}{25} \)
e) 5
Cevap: a) 25
Çözüm: Negatif üs, ters çevirme işlemi yapar: \( \left(\frac{a}{b}\right)^{-n} = \left(\frac{b}{a}\right)^n \). \( \left(\frac{5}{1}\right)^2 = 25 \) olur.
Soru 3: \( \left(3x^2y\right)^3 \) ifadesinin açılımı hangisidir?
a) \( 9x^5y^3 \)
b) \( 27x^6y^3 \)
c) \( 3x^6y^3 \)
d) \( 27x^5y \)
e) \( 6x^6y^3 \)
Cevap: b) \( 27x^6y^3 \)
Çözüm: Parantez içindeki tüm terimler üs ile çarpılır: \( (3)^3 \cdot (x^2)^3 \cdot (y)^3 = 27x^6y^3 \).