Günlük yazışmalarımızda ve edebi metinlerde sıkça karşımıza çıkan "var ol" ifadesi, yazımı en çok karıştırılan birleşik fiillerden biridir. Peki, bu kelime gerçekten bitişik mi yoksa ayrı mı yazılmalı? Gelin, Türk Dil Kurumu (TDK) kuralları ışığında bu sorunun cevabını netleştirelim.
Türk Dil Kurumu'nun Yazım Kılavuzu'na göre "var ol" ifadesi ayrı yazılır. Bu, bir birleşik fiil değil, "var" ismi ile "ol-" yardımcı fiilinin oluşturduğu bir isim soylu kelime + yardımcı fiil yapısıdır. Benzer kural, "yok ol-, mecbur ol-, memnun ol-" gibi diğer tüm isim soylu sözcükler için de geçerlidir.
"Var olmak" fiilinin karıştırılmasının temel nedeni, dilimizdeki "-ebilmek" anlamı taşıyan ve bitişik yazılan bazı birleşik fiillerle (yapabilmek, edebilmek, gidebilmek gibi) ses benzerliği kurulmasıdır. Ancak "var ol-" yapısındaki "ol-" fiili, burada yetenek değil, varoluş bildiren bir yardımcı fiildir.
Kafanız karıştığında şu basit testi uygulayın: Cümledeki "var" kelimesini eş anlamlısı "mevcut" ile değiştirin. Cümle anlamlı kalıyorsa, "mevcut ol-" nasıl ayrı yazılıyorsa "var ol-" da ayrı yazılmalıdır.
Örnek: "Bu topraklarda var oldu." → "Bu topraklarda mevcut oldu." (Doğru)
Dilimizi doğru kullanmak, iletişimimizin gücünü artırır. "Var olmak" güçlü ve felsefi bir anlam taşıyan bir ifadedir ve onu doğru yazmak da bu anlama saygının bir göstergesidir. Unutmayın, doğru yazım: her zaman ve her yerde var ol şeklindedir.
