Vidalar, günlük hayatımızın her alanında karşımıza çıkan, iki veya daha fazla parçayı birleştirmek için kullanılan temel makine elemanlarıdır. Basit görünmelerine rağmen mühendislik harikası olan bu küçük parçalar olmasaydı, etrafımızdaki pek çok nesne işlevini kaybederdi.
Vida, silindirik veya konik bir mil üzerine helisel şekilde açılmış oluklardan (dişlerden) oluşur. Bu helis yapı sayesinde dönme hareketini, ilerleme (doğrusal) hareketine dönüştürerek sıkıştırma ve birleştirme işlevi görür. Matematiksel olarak, bir vida bir eğik düzlemin silindir etrafına sarılmasıyla oluşur.
Vidalar kullanım amacına, diş profiline ve şekline göre çeşitlere ayrılır:
Milimetrik ölçü sistemine göre üretilirler. Diş üstü genişliği ve diş aralığı milimetre cinsindendir. Dünya genelinde en yaygın kullanılan vida standardıdır. Örneğin: M8x1.25 (8 mm çap, 1.25 mm hatve).
İngiliz ölçü sistemine (inç) göre üretilirler. Parça başına inç cinsinden diş sayısı (TPI - Threads Per Inch) ile ifade edilirler. Eski makinelerde ve boru tesisatlarında sıkça rastlanır.
Diş profili kare şeklindedir. Yüksek verimle güç iletmek için tasarlanmışlardır. Genellikle kriko, mengene ve pres gibi ağır yük uygulamalarında kullanılırlar.
Diş profili trapez (yamuk) şeklindedir. Kare vidalara göre daha kolay imal edilirler ve yine güç iletiminde yaygın olarak kullanılırlar.
Diş profili tek yönde yük taşıyacak şekilde asimetriktir. Presler ve krikolarda tek yönlü yük aktarımı için idealdir.
Sonuç olarak, vida sadece bir bağlantı elemanı değil, aynı zamanda insanlığın teknik gelişiminde çığır açmış basit ama dahice bir mühendislik ürünüdür. Onlar olmadan modern dünyamızın inşası mümkün olmazdı.
