📘 İkinci Dereceden İfadeleri Çarpanlarına Ayırma
Bu konuda, x²+bx+c şeklindeki ikinci dereceden ifadeleri çarpanlarına nasıl ayıracağımızı öğreneceğiz. Bu yöntem, çarpanlara ayırma işleminin en temel ve yaygın yöntemlerinden biridir.
🎯 Temel Prensip
Amacımız, x²+bx+c ifadesini (x + m)(x + n) şeklinde iki tane birinci dereceden ifadenin çarpımı olarak yazmaktır.
Eğer (x + m)(x + n) ifadesinin çarpımını açarsak:
\( (x + m)(x + n) = x² + (m+n)x + (m \cdot n) \)
Buradan şu sonuca varırız:
- 📌 Toplamları (m + n), b'ye eşit olmalıdır.
- 📌 Çarpımları (m \cdot n), c'ye eşit olmalıdır.
🔍 Adım Adım Çözüm Yöntemi
Bir ifadeyi çarpanlarına ayırmak için şu adımları izleyebilirsiniz:
- 1. Adım: Çarpımları c sayısını veren tüm tam sayı çiftlerini bul. ➡️
- 2. Adım: Bu çiftlerden toplamı b sayısını veren çifti seç. ✅
- 3. Adım: Bulduğun m ve n sayılarını (x + m)(x + n) şeklinde yaz. 🎯
💡 Örnek 1: Pozitif c Sabiti
x² + 5x + 6 ifadesini çarpanlarına ayıralım.
- ➡️ Çarpımları +6 olan tam sayı çiftleri: (1, 6), (2, 3), (-1, -6), (-2, -3)
- ✅ Toplamları +5 olan çift: (2, 3)
- 🎯 Sonuç: (x + 2)(x + 3)
Kontrol edelim: \( (x+2)(x+3) = x² + 3x + 2x + 6 = x² + 5x + 6 \) ✅
💡 Örnek 2: Negatif c Sabiti
x² + 2x - 8 ifadesini çarpanlarına ayıralım.
- ➡️ Çarpımları -8 olan tam sayı çiftleri: (1, -8), (2, -4), (4, -2), (8, -1)
- ✅ Toplamları +2 olan çift: (4, -2)
- 🎯 Sonuç: (x + 4)(x - 2)
Kontrol edelim: \( (x+4)(x-2) = x² - 2x + 4x - 8 = x² + 2x - 8 \) ✅
⚠️ Dikkat Edilmesi Gerekenler
- 🔍 Eğer c pozitifse, m ve n aynı işaretli olur.
- 🔍 Eğer c negatifse, m ve n farklı işaretli olur.
- 🧠 Her zaman işlemleri kontrol etmeyi unutma!
📝 Pratik Yapalım
Aşağıdaki ifadeleri çarpanlarına ayırmayı deneyin:
- 1. x² + 7x + 12
- 2. x² - 3x - 10
- 3. x² - 8x + 15
