🌍 XX. Yüzyıl Başlarında Osmanlı Devleti'nin Genel Görünümü
Osmanlı Devleti, 20. yüzyıla büyük toprak kayıpları, ekonomik sıkıntılar ve siyasi istikrarsızlık içinde girdi. "Hasta Adam" olarak nitelendirilen imparatorluk, dağılma sürecinin son aşamalarını yaşıyordu.
⚔️ Siyasi Durum
- 📉 Toprak Kayıpları: Balkan Savaşları (1912-1913) sonucunda Rumeli'deki neredeyse tüm topraklar kaybedildi. Osmanlı Devleti, artık Anadolu ve Orta Doğu'daki topraklarla sınırlı kaldı.
- 🏛️ Yönetim Krizi: 1876'da ilan edilen I. Meşrutiyet kısa sürmüş, 1908'de II. Meşrutiyet ilan edilmişti. Bu, İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin öncülüğünde gerçekleşti.
- 👑 İktidar Mücadelesi: İttihat ve Terakki ile II. Abdülhamid ve daha sonra muhalif gruplar arasında bir iktidar mücadelesi yaşandı. 31 Mart Vakası (1909) ile II. Abdülhamid tahttan indirildi.
- 🤝 Dış Politika: Devlet, varlığını korumak için denge politikası izlemeye çalıştı. Önce İngiltere'ye, sonra Almanya'ya yakınlaştı. Bu durum, I. Dünya Savaşı'na İttifak Devletleri (Almanya, Avusturya-Macaristan) safında girmesine yol açtı.
👥 Sosyal Durum
- 🧑🤝🧑 Nüfus Yapısı: Savaşlar, göçler ve kaybedilen topraklardan gelen mülteci dalgaları (Balkan ve Kafkas göçmenleri) nedeniyle Anadolu'nun demografik yapısı hızla değişiyordu.
- 💸 Ekonomik Sıkıntılar: Dış borçlar çok ağırdı. "Düyun-ı Umumiye" (Genel Borçlar İdaresi) ülkenin önemli gelir kaynaklarına el koymuş durumdaydı. Halk ağır vergiler altında eziliyordu.
- 📚 Aydınlar ve Fikir Akımları: Osmanlıcılık fikri etkisini kaybetmiş, onun yerini İslamcılık ve Türkçülük akımları almıştı. Bu fikirler, devletin nasıl kurtulacağına dair tartışmaların merkezindeydi.
- ⚖️ Hukuk ve Özgürlükler: II. Meşrutiyet ile anayasa (Kanun-ı Esasi) yeniden yürürlüğe girdi ve bazı temel hak ve özgürlükler tanındı. Basın üzerindeki sansür kalktı, çok sayıda gazete ve dergi yayın hayatına başladı.
- 🚂 Ulaşım ve İletişim: Demiryolu ağının genişlemesi (örneğin Hicaz Demiryolu) ve telgraf hatları ülke içi ulaşım ve iletişimi bir miktar kolaylaştırdı.
🎯 Özetle...
XX. yüzyılın başları, Osmanlı Devleti için bir çöküş ve diriliş dönemidir. Bir taraftan imparatorluk hızla dağılırken, diğer taraftan bu zor koşullar içinden, Türkiye Cumhuriyeti'ni kuracak olan milli mücadelenin tohumları atılıyordu. I. Dünya Savaşı, bu sürecin en trajik ve belirleyici aşaması olacaktır.
