Zekat kimlere farzdır (Nisap miktarı)

Question

Zekâtın farz olması için kişinin borçları dışında belli bir miktar mala sahip olması gerekiyor, bu sınıra nisap diyorlar. Bu miktarın ne kadar olduğunu ve hangi malların içine girdiğini tam olarak anlayamadım. Ayrıca bu malın üzerinden bir yıl geçmesi şartı var ama bunun nasıl hesaplandığını karıştırıyorum.

Answer 1

📦 Zekat Kimlere Farzdır? (Nisap Miktarı)

Zekat, İslam'ın beş temel şartından biridir ve mali bir ibadettir. Ancak her Müslüman'a değil, belirli şartları taşıyan kişilere farzdır. Bu şartların en önemlisi nisap miktarı mala sahip olmaktır.

🎯 Zekatın Farz Olmasının Şartları

Bir kişiye zekatın farz olması için aşağıdaki şartların tamamını taşıması gerekir:

• ✅ Müslüman olmak: Zekat bir ibadet olduğu için Müslümanlara farzdır.
• ✅ Akıllı ve ergen olmak: Çocuklara ve akıl hastalarına farz değildir.
• ✅ Hür olmak: Köle ve cariyelere farz değildir.
• ✅ Nisap miktarı mala sahip olmak: Belirli bir miktarın üzerinde mala sahip olmak.
• ✅ Malın "Nami" (artıcı) olması: Malın, ticaret veya doğurma gibi yollarla artma potansiyeli taşıması.
• ✅ Malın üzerinden bir yıl (Hicri takvime göre 354 gün) geçmiş olması: Buna "havelânü'l-havl" denir.
• ✅ Borcu olmamak: Temel ihtiyaçlar dışında, nisap miktarından düşülecek kadar borcu olmamak.
• ✅ Temel ihtiyaçların karşılanmış olması: Oturulan ev, giyim eşyaları, bir aylık yiyecek gibi asli ihtiyaçlar nisap hesabına dahil edilmez.

💰 Nisap Miktarı Nedir?

Nisap, zekatın farz olması için belirlenmiş asgari mal miktarıdır. Bu miktar, kişinin asli ihtiyaçları ve borçları dışında kalan mal varlığıdır. Peygamber Efendimiz (S.A.V.) döneminde kullanılan ölçülere göre belirlenmiştir.

📊 Günümüzde Yaygın Kabul Gören Nisap Miktarları

• 🥇 Altın: 80.18 gram altın veya bu değerde para, ticaret malı vb.
• 🥈 Gümüş: 561.2 gram gümüş.

Günümüzde genellikle altın nisabı (80.18 gr) baz alınır. Çünkü gümüşün değeri düştüğü için gümüş nisabı ile hesap yapmak, daha az malı olan kişiyi de zekat vermekle yükümlü kılar. Altın nisabı ise daha gerçekçi bir ölçüdür.

🧮 Nisap Hesaplama Örneği

Bir kişinin;

• ➡️ Banka hesabında 50.000 TL parası,
• ➡️ 50 gram altını,
• ➡️ 20.000 TL değerinde bir arabası (ticaret için değil, binek olarak kullanıyorsa) olduğunu varsayalım.

Hesaplama:

• Nakit Para: 50.000 TL
• Altının Değeri: (50 gr / 80.18 gr) * Mevcut Altın Nisap Değeri. Diyelim ki 80.18 gram altın 500.000 TL olsun. Bu durumda 50 gram altın yaklaşık 312.000 TL eder.
• Binek araba temel ihtiyaç olduğu için hesaba katılmaz.

Toplam Mal Varlığı: 50.000 TL + 312.000 TL = 362.000 TL

Eğer bu miktar, o yılki 80.18 gram altının karşılığı olan (örneğimizdeki gibi 500.000 TL'den) az ise, bu kişi nisap miktarına ulaşmamış sayılır ve zekat vermekle yükümlü olmaz. Eğer 500.000 TL'den fazla olsaydı, üzerinden bir yıl geçmişse zekatını vermesi farz olurdu.

💡 Önemli Not: Nisap miktarı, altının gram fiyatına göre sürekli değişkenlik gösterir. Zekat hesaplaması yapılırken, zekat günü için geçerli olan altın fiyatı baz alınmalıdır. Ayrıca, kişinin borçları bu toplam miktardan düşülür.

🎁 Sonuç

Zekat, Allah'ın verdiği malın bir şükrüdür. Nisap miktarına ulaşan, akıllı, ergen, hür bir Müslüman, bu malın üzerinden bir kameri yıl geçtiğinde, malının %2.5'ini (1/40) zekat olarak vermekle yükümlüdür. Bu, toplumsal dayanışma ve yardımlaşmanın en güzel örneklerinden biridir.