9. sınıf fizik 1. dönem 2. yazılı 1. Senaryo Test 1

Aşağıdaki ifadelerden hangisi doğadaki temel kuvvetler için yanlıştır?

A) Kütle çekim kuvveti en zayıf temel kuvvettir.
B) Elektromanyetik kuvvet, hem çekme hem de itme şeklinde olabilir.
C) Güçlü nükleer kuvvetin etki alanı çok kısadır.
D) Zayıf nükleer kuvvet, radyoaktif bozunmalardan sorumludur.
E) Tüm temel kuvvetler, sonsuz menzile sahiptir.

Merhaba sevgili öğrenciler!

Doğadaki temel kuvvetler, evrenimizdeki tüm etkileşimleri açıklayan dört ana kuvvettir. Bu kuvvetler, kütle çekim kuvveti, elektromanyetik kuvvet, güçlü nükleer kuvvet ve zayıf nükleer kuvvettir. Şimdi, bu seçenekleri tek tek inceleyerek hangisinin yanlış olduğunu bulalım:

• A) Kütle çekim kuvveti en zayıf temel kuvvettir.

  Bu ifade doğrudur. Dört temel kuvvet arasında kütle çekim kuvveti, diğerlerine kıyasla açık ara en zayıf olanıdır. Örneğin, bir mıknatısın küçük bir ataş parçasını yerden kaldırması, Dünya'nın tüm kütle çekimini yenerek bunu yapabildiğini gösterir. Bu da kütle çekiminin ne kadar zayıf olduğunun güzel bir örneğidir.

• B) Elektromanyetik kuvvet, hem çekme hem de itme şeklinde olabilir.

  Bu ifade de doğrudur. Elektromanyetik kuvvet, yüklü parçacıklar arasında etki eder. Zıt yüklü parçacıklar (örneğin, pozitif ve negatif yükler) birbirini çekerken, aynı yüklü parçacıklar (örneğin, iki pozitif yük veya iki negatif yük) birbirini iter. Mıknatısların zıt kutuplarının birbirini çekmesi, aynı kutuplarının ise birbirini itmesi de bu kuvvetin bir sonucudur.

• C) Güçlü nükleer kuvvetin etki alanı çok kısadır.

  Bu ifade doğrudur. Güçlü nükleer kuvvet, atom çekirdeğindeki protonları ve nötronları bir arada tutan kuvvettir. Bu kuvvet, atom çekirdeği boyutlarında (yaklaşık $10^{-15}$ metre) çok güçlüdür, ancak bu mesafenin dışına çıkıldığında etkisi hızla sıfıra düşer. Bu nedenle etki alanı çok kısadır.

• D) Zayıf nükleer kuvvet, radyoaktif bozunmalardan sorumludur.

  Bu ifade doğrudur. Zayıf nükleer kuvvet, atom çekirdeklerinin kararsız olmasına ve radyoaktif bozunmalara uğramasına neden olan kuvvettir. Özellikle beta bozunması gibi olaylar, zayıf nükleer kuvvetin etkisiyle gerçekleşir. Bu sayede bir element başka bir elemente dönüşebilir.

• E) Tüm temel kuvvetler, sonsuz menzile sahiptir.

  Bu ifade yanlıştır. Kütle çekim kuvveti ve elektromanyetik kuvvet sonsuz menzile sahipken (yani, ne kadar uzakta olurlarsa olsunlar, etkileri asla tamamen sıfır olmaz, sadece çok zayıflar), güçlü nükleer kuvvet ve zayıf nükleer kuvvetin menzilleri çok kısadır. Güçlü nükleer kuvvetin menzili yaklaşık $10^{-15}$ metre, zayıf nükleer kuvvetin menzili ise yaklaşık $10^{-18}$ metredir. Bu nedenle, "tüm temel kuvvetler sonsuz menzile sahiptir" ifadesi doğru değildir.

Yukarıdaki açıklamalardan da anlaşıldığı gibi, yanlış olan ifade E seçeneğidir.

Cevap E seçeneğidir.