🎓 Yazım kuralları TYT çıkmış sorular Test 1 - Ders Notu
Bu ders notu, TYT yazım kuralları testinde sıklıkla karşılaşılan büyük harflerin kullanımı, kısaltmalar, sayıların yazımı, de/da, ki, mi'nin yazımı ve birleşik kelimelerin yazımı gibi temel konuları kapsamaktadır.
📌 Büyük Harflerin Kullanımı 🔤
Cümle başları, özel adlar, kurum ve kuruluş adları gibi durumlarda büyük harf kullanılır. Ayrıca, kitap, dergi, gazete adlarında her kelimenin baş harfi büyük yazılır.
- Cümleler her zaman büyük harfle başlar.
- Kişi adları ve soyadları büyük harfle başlar (Örn: Ayşe Demir).
- Yer adları (şehir, ülke, dağ, nehir vb.) büyük harfle başlar (Örn: Ankara, Türkiye, Ağrı Dağı).
- Kurum ve kuruluş adlarının her kelimesinin baş harfi büyük yazılır (Örn: Türk Dil Kurumu).
- Kitap, dergi, gazete adlarında her kelimenin baş harfi büyük yazılır (Örn: Suç ve Ceza, Bilim ve Teknik).
⚠️ Dikkat: Akrabalık bildiren kelimeler (teyze, amca, hala vb.) özel adlardan önce gelirse büyük harfle başlar, sonra gelirse küçük harfle başlar (Örn: Ayşe Teyze, Ayşe teyze).
📌 Kısaltmalar ✂️
Kısaltmalar genellikle kelime veya kelime gruplarının ilk harflerinin alınmasıyla oluşturulur. Bazı kısaltmalarda nokta kullanılırken bazılarında kullanılmaz.
- Kuruluş, ülke, kitap, dergi ve yön adlarının kısaltmaları genellikle büyük harfle yapılır (Örn: TBMM, ABD, TDK).
- Ölçü birimleri (cm, kg) ve bazı diğer kısaltmalar (vb., dr.) küçük harfle yazılır ve sonlarına nokta konur.
- Büyük harfle yapılan kısaltmalara getirilen ekler kesme işaretiyle ayrılır (Örn: TBMM'nin).
💡 İpucu: Kısaltmanın okunuşuna göre ek getirilmelidir (Örn: TDK'ye değil, TDK'ye).
📌 Sayıların Yazımı 🔢
Sayılar metin içinde genellikle yazıyla yazılır. Ancak para tutarı, ölçü birimleri gibi durumlarda rakam kullanılabilir.
- Sayılar genellikle ayrı yazılır (Örn: iki yüz elli).
- Para ile ilgili işlemlerde sayılar bitişik yazılır (Örn: beşyüzelli).
- Sıra sayıları yazıyla veya rakamla gösterilebilir (Örn: beşinci, 5'inci).
⚠️ Dikkat: Rakamla yazılan sıra sayılarından sonra nokta kullanılmaz.
📌 "de/da" Bağlacı ve Eki 🔗
"de/da" bağlacı ayrı yazılır ve cümleden çıkarıldığında anlam bozulmaz. "-de/-da" eki ise bitişik yazılır ve bulunduğu kelimeye aitlik anlamı katar.
- Bağlaç olan "de/da" ayrı yazılır ve kendisinden önceki kelimenin son harfine göre "de" veya "da" şeklinde olabilir (Örn: Ben de geldim).
- Ek olan "-de/-da" bitişik yazılır ve kendisinden önceki kelimenin son harfine göre "-de, -da, -te, -ta" şeklinde olabilir (Örn: Evdeyim).
💡 İpucu: "de/da"yı cümleden çıkarıp okuyun. Anlam bozulmuyorsa bağlaçtır ve ayrı yazılır.
📌 "ki" Bağlacı ve Eki 🔑
"ki" bağlacı ayrı yazılır ve iki cümleyi birbirine bağlar. Sıfat yapan ve zamir olan "-ki" ise bitişik yazılır.
- Bağlaç olan "ki" ayrı yazılır (Örn: Biliyorum ki gelecek).
- Sıfat yapan ve zamir olan "-ki" bitişik yazılır (Örn: Benimki daha güzel).
⚠️ Dikkat: Bağlaç olan "ki" bazı kalıplaşmış ifadelerde bitişik yazılır (Örn: sanki, oysaki, mademki, belki, halbuki, çünkü).
📌 "mi" Soru Edatı ❓
"mi" soru edatı her zaman ayrı yazılır ve kendisinden önceki kelimenin son harfine göre "mi, mı, mü, mu" şeklinde olabilir.
- Soru edatı olan "mi" her zaman ayrı yazılır (Örn: Geldi mi?).
- Kendisinden sonra gelen ekler "mi"ye bitişik yazılır (Örn: Geldi miydi?).
💡 İpucu: "mi" soru anlamı katmasa bile ayrı yazılır (Örn: Güzel mi güzel bir ev).
📌 Birleşik Kelimelerin Yazımı 🤝
Birleşik kelimeler, anlam kayması, ses olayı gibi durumlarda bitişik yazılır. Ayrı yazılması gereken birleşik kelimeler de vardır.
- Anlam kayması veya ses düşmesi/türemesi varsa bitişik yazılır (Örn: Hanımeli, kayınvalide).
- Yardımcı fiille kurulan birleşik fiillerde ses olayı yoksa ayrı yazılır (Örn: Yardım etmek).
- Renk adlarıyla kurulan birleşik kelimeler genellikle bitişik yazılır (Örn: Zeytinyağı).
⚠️ Dikkat: "Ev", "hane", "zade" kelimeleriyle kurulan birleşik kelimeler genellikle bitişik yazılır (Örn: Öğretmenevi, dershane, beyzade).
