Rüzgar aşındırması sonucu oluşan şekillerden mantarkayaların oluşum süreci ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Alt kısımlarının üst kısımlarına göre daha dayanıklı kayalardan oluşması
B) Üst kısımlarının alt kısımlarına göre daha dayanıklı kayalardan oluşması
C) Sadece kalkerli arazilerde görülmesi
D) Akarsu aşındırması sonucu oluşması
Merhaba öğrenciler, mantarkayaların oluşum sürecini birlikte inceleyelim:
Rüzgar aşındırması, özellikle kurak ve yarı kurak bölgelerde etkili olan bir süreçtir. Bu süreçte rüzgar, taşıdığı kum ve toz parçacıklarıyla kayaları aşındırır. Mantarkayalar da bu aşınma sonucunda ortaya çıkan ilginç şekillerdir.
- Mantarkayaların oluşumu genellikle şu şekilde gerçekleşir: Rüzgarın taşıdığı kum ve toz parçacıkları, yere yakın seviyelerde daha yoğun bulunur. Bu nedenle, kayaların alt kısımları rüzgarın aşındırıcı etkisine daha fazla maruz kalır.
- Farklı Direnç: Eğer bir kaya bloğunun üst kısmı, alt kısmına göre daha dayanıklı bir malzemeden oluşuyorsa (örneğin, üst kısım daha sert bir kayaç türü, alt kısım ise daha yumuşak bir kayaç türü ise), rüzgar aşındırması alt kısmı daha hızlı aşındırır.
- Sonuç: Zamanla alt kısım daha fazla aşındığı için, kaya bloğu mantara benzer bir şekil alır. Üst kısım daha geniş ve dayanıklı olduğu için ayakta kalırken, alt kısım incelir.
Şimdi şıkları değerlendirelim:
- A) Alt kısımlarının üst kısımlarına göre daha dayanıklı kayalardan oluşması: Bu ifade yanlıştır. Mantarkayaların oluşabilmesi için üst kısımların daha dayanıklı olması gerekir.
- B) Üst kısımlarının alt kısımlarına göre daha dayanıklı kayalardan oluşması: Bu ifade doğrudur. Yukarıda açıkladığımız gibi, üst kısmın daha dayanıklı olması, mantar şeklinin oluşmasını sağlar.
- C) Sadece kalkerli arazilerde görülmesi: Bu ifade yanlıştır. Mantarkayalar farklı kayaç türlerinde de görülebilir, sadece kalkerli arazilere özgü değildir.
- D) Akarsu aşındırması sonucu oluşması: Bu ifade yanlıştır. Mantarkayalar rüzgar aşındırması sonucu oluşur, akarsu aşındırmasıyla ilgisi yoktur.
Bu nedenle, doğru cevap B seçeneğidir.
