Soru:
Aşağıdaki tepkimede, \( H_2PO_4^- \) iyonu hem asit hem de baz olarak davranabilen amfoterik bir özellik gösterir.
\( H_2PO_4^- + OH^- \rightleftharpoons HPO_4^{2-} + H_2O \)
Bu tepkimeye göre, asit olarak davranan tür ve onun konjuge bazını belirleyiniz.
Çözüm:
🧪 Bir tür proton veriyorsa asit, proton alıyorsa bazdır. Konjuge çift, bir proton farkıyla birbirinden ayrılan türlerdir.
- ➡️ 1. Adım: Tepkimenin Yönünü İnceleyelim. Tepkime soldan sağa doğru ilerliyor. \( H_2PO_4^- \) ve \( OH^- \) reaktiflerdir (girenler).
- ➡️ 2. Adım: Proton Transferini Belirleyelim. \( H_2PO_4^- \), bir proton (\(H^+\)) vererek \( HPO_4^{2-} \)'e dönüşmüştür. \( OH^- \) ise bu protonu alarak \( H_2O \)'ya dönüşmüştür.
- ➡️ 3. Adım: Asidi ve Konjuge Bazını Tanımlayalım. Proton veren tür (\( H_2PO_4^- \)) asittir. Bir asidin bir proton kaybetmiş hali onun konjuge bazıdır. Bu durumda, \( H_2PO_4^- \)'nin konjuge bazı \( HPO_4^{2-} \) iyonudur.
✅ Sonuç: Asit = \( H_2PO_4^- \), Konjuge Bazı = \( HPO_4^{2-} \).
