Soru:
Bir ağacın gövdesindeki kabuğun hemen altına halka şeklinde kesik açıldığında (halkalı kabuk soyma), ağacın bir süre sonra köklerinin ölmesi gözlemlenir. Bu durumun nedenini, bitkilerde taşıma sistemlerini düşünerek açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu klasik deney, iletim demetlerinin konumunu ve işlevini anlamamızı sağlar.
- ➡️ Birinci Adım (Kesilen Yapıyı Belirleme): Ağacın gövdesinde, dışta kabuk, en dışta ise mantar doku bulunur. Kabuğun hemen altında, floem (soymuk borusu) bulunur. Açılan halka şeklindeki kesi, floemi tamamen keser ve iletimini durdurur. Ksilem (odun borusu) daha içte kaldığı için bu kesikten etkilenmez.
- ➡️ İkinci Adım (Floemin Kesilmesinin Etkisi): Floem, yapraklarda üretilen organik besinlerin (fotosentez ürünlerinin) bitkinin diğer kısımlarına, özellikle de büyüme ve enerji ihtiyacı olan kök uçlarına taşınmasından sorumludur.
- ➡️ Üçüncü Adım (Sonuç): Floem kesildiği için, yapraklarda üretilen organik besinler köklere ulaşamaz. Enerjisiz kalan kök hücreleri, metabolik faaliyetlerini sürdüremez ve ölür. Aynı zamanda, ksilem sağlam olduğu için su ve mineraller yapraklara ulaşmaya devam eder. Bu nedenle ağacın üst kısmı (gövde ve yapraklar) bir süre daha yaşamaya devam eder.
✅ Sonuç: Kesilen floem olduğu için, kökler besin (enerji) alamadığından ölür. Bu durum, floemin organik besin taşıdığını ve köklerin yaşamak için yapraklardan gelen bu besinlere ihtiyaç duyduğunu kanıtlar.
