Soru:
Tarih dersinde "Sömürgecilik" ünitesinde, "Afrika kıtası sömürgecilik öncesinde gelişmemiş, tarihsiz bir kıtaydı." ön yargısı ile karşılaşılıyor. Bu ön yargıyı kırmak için sömürgecilik öncesi Afrika'dan en az iki uygarlık örneği verin ve bu uygarlıkların özelliklerini açıklayın.
Çözüm:
💡 Bu ön yargı, sömürgeci güçlerin kıtayı "medenileştirdiği" yönündeki söylemlerden kaynaklanır. Oysa Afrika, sömürgecilik öncesinde de büyük devletler ve zengin kültürler barındırıyordu.
- ➡️ Adım 1 (Ön Yargının Kökeni): Sömürgeci tarih yazımı, Afrika'nın kendi içindeki gelişmeleri görmezden gelerek, kıtanın tarihini Avrupalılarla temas kurduğu anda başlatma eğilimindedir.
- ➡️ Adım 2 (Örnek 1 - Mali İmparatorluğu): 13.-16. yüzyıllar arasında Batı Afrika'da hüküm sürmüştür. Kralları Mansa Musa, 1324'te yaptığı hac yolculuğuyla o kadar çok altın dağıtmıştır ki Mısır'daki altın fiyatları düşmüş, bu olay Mali'nin zenginliğini tüm dünyaya duyurmuştur. Ayrıca Timbuktu şehri önemli bir ilim ve ticaret merkeziydi.
- ➡️ Adım 3 (Örnek 2 - Büyük Zimbabwe): 11.-15. yüzyıllar arasında Güney Afrika'da kurulmuştur. Taştan yapılmış, hiç harç kullanılmadan inşa edilmiş etkileyici kalıntıları (büyük duvarlar) vardır. Bu yapılar, gelişmiş bir mimari ve taş işçiliği bilgisi olduğunu kanıtlar. İmparatorluk, altın ticareti sayesinde zenginleşmiştir.
- ➡️ Adım 4 (Sonuç Çıkarma): Bu uygarlıklar, karmaşık yönetim sistemleri, gelişmiş ticaret ağları ve etkileyici mimari eserler ortaya koymuştur. Bu da Afrika'nın "gelişmemiş" olduğu ön yargısını temelden çürütür.
✅ Sonuç: Mali İmparatorluğu ve Büyük Zimbabwe gibi uygarlıklar, Afrika'nın sömürgecilik öncesinde de güçlü, organize ve zengin devletlere ev sahipliği yaptığının somut kanıtlarıdır. "Tarihsiz kıta" imajı, sömürgeciliği meşrulaştırmak için oluşturulmuş bir ön yargıdır.
