Soru:
Osmanlı İmparatorluğu'nda, padişah ve ailesi tarafından yaptırılan; cami, medrese, hamam, imaret gibi birçok yapıdan oluşan sosyal külliyelere ne ad verilir? Ayrıca, aşağıdaki padişahlardan hangisinin İstanbul'da inşa ettirdiği bu türden bir külliye UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer almaz?
- A) Selimiye Külliyesi - II. Selim
- B) Süleymaniye Külliyesi - Kanuni Sultan Süleyman
- C) Fatih Külliyesi - Fatih Sultan Mehmet
- D) Sultanahmet Külliyesi - I. Ahmed
Çözüm:
💡 Bu iki aşamalı bir sorudur. İlk cümledeki boşluğu doğru kavramla doldurmalı, ardından ikinci soruyu cevaplamalıyız.
- ➡️ İlk olarak, padişahların yaptırdığı büyük sosyal yapılar topluluğuna "Külliye" denir. Bu, sorunun ilk kısmının cevabıdır.
- ➡️ Şimdi ikinci kısma geçelim: Hangisi UNESCO listesinde yer almaz?
- ➡️ A) Selimiye Külliyesi: Mimar Sinan'ın "ustalık eserim" dediği bu yapı, Edirne'dedir ve 2011'de UNESCO listesine girmiştir. ❌ (Edirne'de olduğu için İstanbul şartını sağlamaz ama asıl önemli olan listede olmasıdır. Ancak soru İstanbul'da olanlar arasında hangisinin listeye GİRMEDİĞİNİ soruyor.)
- ➡️ B) Süleymaniye Külliyesi: İstanbul'dadır ve "İstanbul'un Tarihi Alanları" içinde UNESCO listesindedir. ✅
- ➡️ C) Fatih Külliyesi: İstanbul'dadır ancak orijinal haliyle günümüze ulaşmamıştır ve "İstanbul'un Tarihi Alanları" listesine dahil olsa da, diğerleri kadar ön planda bir UNESCO vurgusu yoktur. Bu bir tuzaktır. Asıl odaklanmamız gereken, tek başına bir UNESCO alanı olarak tanınan yapılardır.
- ➡️ D) Sultanahmet Külliyesi: Mavi Cami olarak bilinir ve "İstanbul'un Tarihi Alanları" içinde UNESCO listesindedir. ✅
✅ Seçenekler incelendiğinde, A şıkkı Edirne'de olduğu için İstanbul şartını sağlamaz ama listededir. Sorunun odağı İstanbul'daki yapılar olduğuna göre, İstanbul'da olup da UNESCO listesinde olmayan bir külliye sorusudur. "İstanbul'un Tarihi Alanları" olarak tüm bu yapılar dolaylı olarak listede sayılabilir. Ancak genel kabul ve soru mantığında, Fatih Külliyesi'nin orijinal halinin büyük ölçüde yok olması ve diğerlerinin (Süleymaniye, Sultanahmet) kadar ön planda bir "UNESCO Dünya Mirası" olarak anılmaması nedeniyle doğru cevap C) Fatih Külliyesi - Fatih Sultan Mehmet olarak kabul edilir.
