Soru:
"Bir birey aynı anda hem aile hem de okul gibi farklı sosyal grupların üyesidir. Bu grupların her birinde, grup tarafından belirlenmiş ve bireyden beklenen davranış kalıpları vardır."
Bu açıklamaya dayanarak, aşağıdaki senaryolardan hangisi bir rol çatışmasına örnek olabilir?
- A) Ayşe'nin, hem annesinin "sofrayı kurmama yardım et" isteğini hem de babasının "alışveriş listesini tamamla" isteğini aynı anda yerine getirmeye çalışması.
- B) Can'ın, ailesiyle birlikte katılacağı önemli bir akraba ziyareti ile okul takımının final maçının aynı saatte olması.
- C) Zeynep'in, sınıf içindeki "sessiz öğrenci" rolü ile tiyatro kulübündeki "başrol oyuncusu" rolü arasındaki fark.
- D) Deniz'in, matematik dersinden sonra fen bilgisi dersine girmesi.
Çözüm:
💡 Rol çatışması, bir bireyin aynı anda sahip olduğu farklı rollerin birbiriyle çelişen beklentiler içermesi ve bireyin bu beklentilerden birini yerine getirirken diğerini ihmal etmek zorunda kalması durumudur.
- ➡️ A seçeneği: Bu, aynı grup (aile) içindeki farklı talepler arasında kalmaktır. Bu bir "rol çatışması" değil, "iş yükü" veya "zaman yönetimi" sorunudur. ❌
- ➡️ B seçeneği: Bu, "aile ferdi" rolü ile "okul takımı oyuncusu" rolünün beklentilerinin (aynı zaman diliminde farklı yerlerde bulunma) birbiriyle çakışmasıdır. Birey birini seçmek zorunda kalır ve bu tipik bir rol çatışmasıdır. ✅
- ➡️ C seçeneği: Bu, farklı kişilik özellikleri sergilemektir, ancak bu roller aynı anda ve birbiriyle çelişen bir talep içermemektedir. ❌
- ➡️ D seçeneği: Bu, günlük okul rutininin bir parçasıdır, herhangi bir çatışma durumu yoktur. ❌
✅ Sonuç: Açıklamaya uygun rol çatışması örneği, farklı sosyal grupların (aile/okul) beklentilerinin çakıştığı B seçeneğidir.
