Soru:
Dört Halife Dönemi'nde halifelerin seçim yöntemi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
- A) Halifelik babadan oğla geçen saltanat sistemine dayanıyordu.
- B) Halifeler, doğrudan Hz. Muhammed tarafından atanmışlardı.
- C) Halifeler, Müslümanların oyları veya istişare (danışma) yoluyla belirleniyordu.
- D) Halifeler, Kureyş kabilesinin en yaşlı üyeleri arasından sırayla seçiliyordu.
Çözüm:
💡 Bu soru, Dört Halife Dönemi'nin en belirgin özelliklerinden biri olan yönetime geçiş şekli ile ilgilidir. Adım adım ilerleyelim:
- ➡️ 1. Adım: Dört Halife (Hz. Ebubekir, Hz. Ömer, Hz. Osman, Hz. Ali), İslam tarihinde "Hülefa-i Raşidin" (Doğru Yoldaki Halifeler) olarak anılır.
- ➡️ 2. Adım: Bu dönemde halifelik, bir saltanat (hanedan) sistemi değildi. İlk halife olan Hz. Ebubekir, vefatından önce Hz. Ömer'i halife tayin etmiş olsa da bu bir istisnadır ve toplumun onayı alınmıştır.
- ➡️ 3. Adım: Genel olarak halifeler, Müslüman toplumunun ileri gelenleri arasında yapılan istişareler (danışma) ve biat (bağlılık yemini) yoluyla seçilmiştir. Örneğin, Hz. Ebubekir seçimle, Hz. Ömer ise Hz. Ebubekir'in tavsiyesi ve toplumun onayıyla işbaşına gelmiştir.
✅ Sonuç: Saltanat (A şıkkı) daha sonraki Emeviler döneminde başlamıştır. Doğrudan peygamber ataması (B şıkkı) söz konusu değildir. Yaşa dayalı sıralı seçim (D şıkkı) gibi katı bir kural yoktur. Bu nedenle doğru cevap, halifelerin istişare ve toplumun onayıyla belirlendiğini ifade eden C şıkkıdır.
