Soru:
Yavuz Sultan Selim'in İran Seferi (Çaldıran) ile Mısır Seferi'nin (Mercidabık ve Ridaniye) ortak siyasi amacı nedir? Bu amaçları destekleyen birer somut neden yazınız.
Çözüm:
💡 Soru, iki büyük seferin arkasındaki temel stratejik hedefi ve bu hedefe yönelik gerekçeleri sorguluyor.
- ➡️ 1. Adım: Ortak Siyasi Amacı Belirleme Her iki seferin de ortak siyasi amacı, Osmanlı Devleti'nin İslam dünyasının liderliğini (İslam birliğini sağlamak) ele geçirmesidir. Yavuz, hem doğuda (Safeviler) hem de güneyde (Memlükler) kendisine rakip olan iki Müslüman gücü etkisiz hale getirerek bu hedefe ulaşmak istemiştir.
- ➡️ 2. Adım: İran Seferi için Somut Neden Safevi Devleti, Şii mezhebini resmi devlet politikası haline getirerek Anadolu'da propaganda yapıyor ve Osmanlı'nın Sünni Müslüman tebaasını ve askerlerini kendi tarafına çekmeye çalışıyordu. Bu, Osmanlı'nın hem iç güvenliğine hem de İslam dünyasındaki meşruiyetine yönelik doğrudan bir tehditti. Çaldıran Savaşı, bu mezhepsel ve siyasi tehdidi ortadan kaldırmak için yapıldı.
- ➡️ 3. Adım: Mısır Seferi için Somut Neden Memlük Devleti, kutsal şehirler olan Mekke ve Medine'yi kontrol etmesi ve Abbasi halifesini himayesi altında bulundurması nedeniyle "İslam'ın koruyucusu" konumundaydı. Ancak Memlükler, Osmanlı'nın rakibi Safevilere karşı yeterli desteği vermemiş, hatta onlarla işbirliği yapmışlardı. Halifeliği ve kutsal emanetleri ele geçirerek, İslam dünyasının tartışmasız lideri olmak Mısır Seferi'nin somut siyasi nedenidir.
✅ Sonuç olarak, ortak amaç İslam birliğini (İslam dünyasının liderliğini) sağlamaktır. İran Seferi'nin nedeni Safevi mezhepsel propagandası ve siyasi tehdidi, Mısır Seferi'nin nedeni ise halifelik makamını ve İslam'ın manevi liderliğini ele geçirmektir.
