Soru:
Coğrafi Keşifler'in, keşfedilen bölgelerde yaşayan yerli halklar üzerindeki başlıca sosyal ve kültürel sonuçları neler olmuştur? Aşağıdaki seçeneklerden hangisi bu sonuçları en kapsamlı şekilde özetler?
- a) Sadece Hristiyanlık yayıldı.
- b) Yerli nüfus artışı yaşandı ve yerel kültürler korundu.
- c) Kültür alışverişi yaşandı, yerli halklar refaha kavuştu.
- d) Yerli halklar sömürüldü, kültürleri büyük ölçüde yok edildi ve zorla Hristiyanlaştırıldı.
Çözüm:
💡 Bu soru, Keşifler'in "karanlık yüzünü", yani sömürgeciliğin yerli toplumlar üzerindeki yıkıcı etkilerini anlamamızı sağlıyor. Tarihsel gerçeklikleri göz önünde bulundurarak seçenekleri eleyelim.
- ➡️ Adım 1: Seçenek a) eksiktir. Hristiyanlık (Katoliklik) misyonerler aracılığıyla yayılmıştır, ancak bu süreç genellikle zorla ve yerel inançların yasaklanmasıyla gerçekleşmiştir. Tek başına bu sonucu yeterince açıklamaz.
- ➡️ Adım 2: Seçenek b) tarihsel gerçeklerle çelişir. Avrupalıların getirdiği hastalıklar (çiçek, kızamık) ve sömürü, yerli nüfusun (özellikle Amerika'da) kitlesel olarak azalmasına neden olmuştur.
- ➡️ Adım 3: Seçenek c) kısmen doğru olsa da (kültür alışverişi oldu) genel tabloyu yansıtmaz. Yerli halklar refaha kavuşmamış, aksine köleleştirilmiş ve topraklarından edilmişlerdir.
- ➡️ Adım 4: Seçenek d), sömürgeciliğin getirdiği nüfus kaybı, kültürel soykırım (etnosid) ve zorla din değiştirtme gibi temel sonuçları kapsamlı bir şekilde ifade etmektedir.
✅ Doğru ve en kapsamlı cevap, Keşifler'in yerli halklar üzerindeki yıkıcı etkilerini vurgulayan d) şıkkıdır.
