Soru:
Coğrafi Keşifler'in Osmanlı Devleti üzerindeki iki olumsuz ekonomik etkisini yazınız ve bu etkilerin nedenlerini açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu soru, keşiflerin küresel ticaret yollarında yarattığı değişimin bir devlet üzerindeki somuz etkisini sorguluyor. Odak noktamız Osmanlı Devleti'nin gelir kaynakları olmalı.
- ➡️ 1. Adım - Ticaret Yollarındaki Değişimi Hatırlama: Coğrafi Keşifler'den önce, Doğu'nun zenginlikleri (baharat, ipek) genellikle İpek ve Baharat Yolları ile Avrupa'ya taşınıyordu. Bu yollar, Osmanlı topraklarından geçiyordu.
- ➡️ 2. Adım - Olumsuz Etkileri Belirleme:
- 1. Olumsuz Etki: Gümrük gelirlerinin azalması.
- Neden: Portekizli Vasco de Gama'nın Ümit Burnu'nu dolaşarak Hindistan'a deniz yoluyla ulaşması, ticaretin önemli bir kısmının Osmanlı kontrolündeki kara yollarından, okyanus yollarına kaymasına neden oldu. Bu da Osmanlı'nın ticaret kervanlarından aldığı gümrük vergilerinin ciddi şekilde düşmesine yol açtı.
- 2. Olumsuz Etki: Ticari üstünlüğün ve İpek-Baharat Yolu'nun öneminin kaybolması.
- Neden: Osmanlı Devleti, coğrafi konumu nedeniyle bir "köprü" ve "ticaret merkezi" idi. Yeni keşfedilen okyanus yolları, bu stratejik avantajı büyük ölçüde ortadan kaldırdı. Avrupalı tüccarlar, mallarına aracısız ve daha ucuza ulaşmaya başladı.
✅ Sonuç: Coğrafi Keşifler'in Osmanlı Devleti üzerindeki iki büyük olumsuz ekonomik etkisi; 1) Ticaret yollarının değişmesi sonucu gümrük gelirlerinin azalması ve 2) Osmanlı'nın dünya ticaretindeki merkezi konumunu ve ticari üstünlüğünü kaybetmesidir.
