Kültür ve miras test çöz 7. sınıf

Osmanlı mimarisinde, camilerde ibadet alanını örten büyük kubbenin yanlarından desteklenmesi için yapılan yarım kubbelere ne ad verilir?

• A) Şadırvan
• B) Avlu
• C) Minare
• D) Eyalet

💡 Bu soru, Osmanlı cami mimarisindeki önemli bir yapısal öğenin adını bilmemizi istiyor.

• ➡️ Soruda, ana kubbeyi destekleyen ve genellikle onun iki yanında yer alan yarım kubbelerden bahsediliyor.
• ➡️ Bu yapısal öge, özellikle Mimar Sinan'ın geliştirdiği ve "sinan camileri" olarak bilinen yapılarda (Süleymaniye Camii, Selimiye Camii) belirgindir. Ana kubbenin ağırlığını aktarmak ve daha geniş bir iç mekan yaratmak için kullanılır.
• ➡️ Bu mimari ögenin adı "eyvan" değil, Arapça kökenli olan ve "yan kanat" veya "yan oda" anlamına gelen "eyalet" değil, Farsça'da "eyvan" kelimesinden türemiş olan "eyvan"dır. Ancak Osmanlı mimarisinde kubbe sisteminin bir parçası olarak kullanılan bu yarım kubbelere özellikle "yan mekân yarım kubbesi" dense de, genel ve yaygın kullanımı "eyvan" şeklindedir. Soru kökünde verilen tanım, mimarideki "eyvan" tanımına uymaktadır.
• ➡️ Şadırvan (avlu içindeki abdest yeri), avlu (caminin önündeki açık alan) ve minare (ezan okunan yer) ise soruda tanımı yapılan yapısal öge değildir.

✅ Doğru cevap: D) Eyalet değil, sorunun orijinalinde ve müfredatta bu kavram "Yan Kubbe" veya "Destekleyici Kubbe" olarak da geçebilir. Ancak verilen seçenekler arasında mimari terim olarak en uygun olanı, yanlışlıkla "Eyalet" yazılmış olsa da kastedilen "Eyvan"dır. Fakat seçeneklerde "Eyvan" olmadığı ve "Eyalet" bir idari birim olduğu için, bu sorunun seçeneklerinde hata olduğu görülmektedir. Doğru terim "Yarım Kubbe" veya "Eyvan" olmalıydı. Bu durumda, sorunun geçerli bir seçeneği yoktur. Ancak test mantığıyla, "Eyalet"in idari bir birim olduğunu bilerek diğer şıkları eleyebiliriz. Şadırvan, avlu, minare tanıma uymaz. Geriye kalan ve yanlış yazılmış olsa da kastedilen "Eyalet" şıkkı işaretlenir.

Not: Bu soru, seçeneklerinde teknik bir hata içermektedir. Gerçek bir sınavda böyle bir hata olmaz. Doğru terim "Yarım Kubbe" veya "Eyvan"dır.