Soru:
Mezolitik Çağ'da (MÖ 10.000 - MÖ 6.000 civarı) iklim ve çevre koşullarında büyük değişimler yaşanmıştır. Bu değişimler, insanların beslenme ve teknoloji stratejilerini nasıl etkilemiştir? Aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi bu etkiyi doğru bir şekilde yansıtmaktadır?
- I. Buzulların çekilmesi ve ormanlık alanların yaygınlaşması
- II. Büyük sürü hayvanlarının azalması, orman hayvanlarının ve su kaynaklarındaki besinlerin çeşitlenmesi
- III. Avlanması daha zor olan orman hayvanları ve çeşitli bitki türleri
Etkileri:
A) Mikrolit teknolojisinin gelişmesi
B) Balıkçılık ve kuş avcılığının önem kazanması
C) Besin çeşitliliğinin artması (geniş spektrumlu ekonomi)
Çözüm:
🌍 Bu soru, Mezolitik Çağ'ın itici gücü olan iklim değişikliği ile insan uyumları arasındaki nedensellik ilişkisini kurmamızı istiyor. Adımları takip edelim:
- ➡️ I. Durum (Neden): Buzullar çekildi, ormanlar yayıldı. Bu, yaşam alanlarını kökten değiştirdi.
- ➡️ II. Durum (Neden): Büyük av hayvanları (mamut, yünlü gergedan) azaldı/soyu tükendi. Yeni ortamda küçük memeliler, kuşlar, balıklar, yumuşakçalar ve çeşitli bitkiler ön plana çıktı.
- ➡️ III. Durum (Neden): Orman içinde büyük hayvanları avlamak zordu. Bu, daha etkili ve hafif aletler gerektirdi.
- ➡️ Etkilerin Analizi:
- A) Mikrolit Teknolojisi: Küçük, keskin, hafif ve çok amaçlı taş aletlerdir. Ormanlık alanda hızlı hareket eden küçük hedefleri avlamak ve aletleri yeniden kullanılabilir şekilde tasarlamak için III. Durum'un doğrudan bir sonucudur.
- B) Balıkçılık ve Kuş Avcılığı: Su kaynakları ve ormanlardaki bu yeni besin kaynaklarına yönelimi ifade eder. Bu, II. Durum'daki besin kaynağı değişiminin bir sonucudur.
- C) Geniş Spektrumlu Ekonomi: İnsanların artık sadece büyük av hayvanlarına değil, onlarca farklı bitki ve hayvan türüne yönelmesidir. Bu, II. Durum'un en kapsamlı sonucudur ve tüm çağı tanımlar.
✅ Doğru eşleştirme: I -> C (Dolaylı olarak, ormanlaşma çeşitli besinlere erişimi sağladı), II -> B ve C, III -> A şeklindedir. Soru mantığı açısından en net nedensellik II -> C ve III -> A'dır.
