Soru:
Bir ülkenin doğu ve batı uçları arasında 90 dakikalık bir yerel saat farkı vardır. Bu ülke, ulusal saat olarak 45° Batı meridyeninin yerel saatini kullanmaya karar vermiştir. Buna göre, ulusal saat 14:00 iken ülkenin en doğusundaki şehirde gerçek yerel saat 15:30'u gösteriyorsa, bu şehir hangi meridyen üzerindedir?
Çözüm:
💡 Bu soru, ulusal saat ile yerel saat ilişkisini tersine çevirerek anlamamızı sağlar.
- ➡️ Ulusal saat (45°B) 14:00, en doğudaki şehrin yerel saati ise 15:30'dur. Aradaki fark = 15:30 - 14:00 = 1 saat 30 dakika (90 dakika).
- ➡️ En doğudaki şehir, ulusal saatin belirlendiği meridyenin doğusunda olduğu için yerel saati daha ileridir.
- ➡️ Zaman farkını meridyen farkına çevirelim: 90 dakika / 4 dk = 22,5 meridyen.
- ➡️ En doğudaki şehir, 45°B'nin 22,5 meridyen doğusundadır. Batı meridyenlerinden doğuya doğru gidildikçe meridyen derecesi küçülür, sıfıra ulaşılır ve doğu meridyenleri başlar. Bu nedenle: 45°B - 22,5° = 22,5° Batı meridyeni çıkar. Ancak bu, başlangıç meridyeninin (0°) batısında kalır. Soruda en doğudaki şehir deniyor ve yerel saati daha ileri. Bu durumda şehir, başlangıç meridyeninin doğusunda olmalıdır. 45°B'nin doğusuna doğru gidersek: 45°B -> 0° (45 meridyen geçilir). 90 dakika = 22,5 meridyen. 45 meridyen geçildiğinde 0° meridyenine varılır. 22,5 - 45 = -22,5 eder. Bu imkansız. Bu durumda, 45°B'nin doğusuna değil, batısına gitmemiz gerekir. Çünkü Batı meridyenlerinde batıya gidildikçe meridyen derecesi büyür, yerel saat geridir. Ama soruda en doğudaki şehrin saati ileri. O halde ulusal saat, ülkenin batı kısmı için seçilmiş olmalı. En doğudaki şehir, ulusal saatin kullanıldığı meridyenin DOĞUSUNDA olmalı. Bu da ancak ulusal saat meridyeninin BATI meridyeni, en doğudaki şehrin ise DOĞU meridyeni olmasıyla mümkündür. Yani 45°B ile en doğudaki şehir arasında 0° (Greenwich) meridyeni vardır. Aradaki toplam meridyen farkı 22,5'tir. 45°B'den 0°'ye kadar 45 meridyen vardır. 0°'den sonraki Doğu meridyenleri: 22,5°D. Toplam meridyen: 45° + 22,5° = 67,5 meridyen. Bu 90 dakika (67,5 x 4 = 270 dk) yapar, bu da yanlış. Doğru hesap: Ulusal saat 14:00, yerel saat 15:30. Fark 90 dakika. En doğudaki şehir daha ileride olduğuna göre, ulusal saat meridyeninin DOĞUSUNDADIR. 45°B bir Batı meridyenidir. Onun doğusundaki bir nokta ya 44°B, 43°B ... şeklindedir ve bu noktaların yerel saati 45°B'den daha ileridir. Yani en doğudaki şehir de bir Batı meridyeninde olabilir. O halde: Meridyen farkı = 90 dk / 4 dk = 22,5 meridyen. En doğudaki şehir = 45°B + 22,5° = 67,5° Batı? Bu batıya gidildiği için saat geri olur, çelişki. Demek ki ulusal saat meridyeni, ülkenin en batısı değil, ortasıdır. En doğudaki şehir, ulusal saat meridyeninin doğusunda ve yerel saati ileridir. Bu durumda en doğudaki şehir, ulusal saat meridyeninden 22,5 meridyen DOĞUdadır. Yani: En doğudaki şehrin meridyeni = 45°B + 22,5°... Bu mümkün değil çünkü 45°B'nin 22,5° doğusu 22,5°B olur ve bu hala Batı meridyenidir ve saati yine 45°B'den ileridir. Bu doğru olabilir! En doğudaki şehir 22,5°B meridyenindedir. Kontrol: 45°B - 22,5°B = 22,5 meridyen fark. Doğuya gidildiği (derece küçüldüğü) için saat ileri: 22,5 x 4 dk = 90 dakika. 14:00 + 90 dk = 15:30. Soru bu hesaba göre hazırlanmış.
✅ Sonuç olarak, en doğudaki şehir 22,5° Batı meridyeni üzerindedir.
