Soru:
Aşağıdaki görsellerden hangisi bir dev kazanı oluşumunu ve şelalenin zaman içindeki muhtemel gerileme yönünü doğru bir şekilde temsil eder? Açıklayınız.
Görsel A: Şelale, dev kazanısının olduğu noktadan akarsu kaynağına doğru gerilemiştir. Görsel B: Şelale, dev kazanısının olduğu noktadan akarsu ağzına doğru gerilemiştir.
Çözüm:
💡 Bu soru, dev kazanı oluşumunun şelalenin konumunu nasıl etkilediğini anlamayı gerektirir.
- ➡️ Birinci Adım - Oluşum Mekanizmasını Hatırla: Dev kazanı, şelalenin düştüğü yerde, suyun girdap hareketiyle yatağı oyması sonucu oluşur. Bu oyulma, şelalenin alt kısmını zayıflatır ve şelalenin üst kısmındaki desteği kaldırarak bu kısmın çökmesine neden olur.
- ➡️ İkinci Adım - Gerileme Yönünü Belirle: Çökmeler ve aşındırma, şelalenin bulunduğu yeri yukarı doğru, yani akarsuyun kaynağına (yukarı havzasına) doğru geriletir. Yani şelale, akarsuyun aktığı yönün tersine doğru hareket eder.
- ➡️ Üçüncü Adım - Seçenekleri Değerlendir:
- Görsel A, şelalenin kaynağa doğru gerilediğini gösteriyor. Bu, jeomorfolojik olarak doğru olandır.
- Görsel B, şelalenin ağıza doğru gerilediğini gösteriyor. Bu, oluşum mekanizmasına aykırıdır ve yanlıştır.
✅ Sonuç olarak, doğru temsil Görsel A'dır. Çünkü dev kazanı oluşumu ve şelalenin altının oyulması, şelalenin konumunu sürekli olarak akarsu kaynağına doğru geriletir.
